Gedichten, verzameld door A.K.Pronk

[Jan Jansen]

De Bevoorrechten

Een oude zeemeeuw zal men nooit zien sterven.
Als het zijn tijd is, vliegt hij uit het land.
Wie speurend langs de vloedlijn loopt te zwerven
vindt soms wat vuile veren aan het strand.

Een meeuw schijnt in de hoogte dood te blijven
Toch vliegt hij voort, de vleugels uitgespreid,
Alsof zijn spieren plotseling verstijven,
en roerloos zeilend talmt hij in de tijd.

Voorbij de kim moet hij het water raken,
onzichtbaar voor een ieder op het land.
Alleen een zeeman ziet soms, bij het waken,
een dode vogel zweven langs het want.

En hij alleen verstaat dit vege teken
als eeuwigheid die neerziet in de tijd.
en voelt zich drijven door de blauwe streken
van Gods ontstellende oneindigheid.


Jan Noordegraaf

[Jan Jansen]

Het uitwerpen der netten

0, daar werpen zij de netten,
Met een hopend hart in zee:
Ziet hoezeer zij werken, slaven,
Alles brengt toch moeite mee.

Het weer is goed, de wind is gunstig,
‘t Pinkje dobbert op en neér,
En geheele troepen haring,
Zwemmen dart’lend heen en weér

Past maar op, verheugde zwemmer,
Kort van duur is uwe pret!
Visscher vangt u, door zijn’ loosheid,
Allen in zijn haringnet.


Gewoonlijk worden op St.Jansnacht de netten in zee geworpen, en dan mist het zelden of de visscher heeft, eer de morgenstond is aangebroken, een groot gedeelte van Zijne vangst aan boord. Hij ontlast dan zijn net, gelijk gij op het volgende plaatje zult zien, van den buit, maakt hetzelfde weder schielijk klaar om zijne poging te hervatten, en als hem dit eenige dagen achter elkander gelukt, kan hij spoedig, met zijne volgeladene pink, de Nederlandsche kust weder gaan opzoeken, om het voordeel en loon voor zijnen doorgestanen arbeid en vermoeijenis te erlangen.

[Jan Jansen]

Ballade van de zwijgende zeelui       kerstmis 1980

Ik zag hem in zijn hut vaak zitten schrijven
maar hij hield wat hij maakte strikt geheim
voor zijn omgeving, die niet zou begrijpen
dat hij zich kon verlagen tot gerijm.

Soms had ik zin zijn prullemand te lichten
voordat hij die weer leeggooide in zee.
Verfrommelde papieren vol gedichten
dreven als afval in het kielzog mee.

Hij keek ze na alsof het geesten waren
van oude vrienden die hun zeemansgraf
als dolenden op aarde niet aanvaarden.
Maar éénmaal wees de zee zijn offers af.

Toen waaiden zijn gelouterde gedachten
als vlinders op een windvlaag over dek
en hij er achteraan, alsof hij trachtte
zijn ego nog te redden van dit lek.

‘k Heb een van deze vlinders kunnen grijpen,
het blad lag wiegend in mijn open hand
terwijl ik gretig las: “Alleen onrijpen
vinden in verzen het beloofde land,

want onze wereld schreeuwt om graan en olie,
gedichten lenigen geen hongersnood,
de waarde van een vers is maar symbolisch,
daarom gooi ik de mijne overboord.”

Ik heb nog maandenlang met hem gevaren
en zwijgend deelden wij elkaars geheim
dat mooie woorden monsters zonder waarde
voor de verdoemden op de wereld zijn.


Jan Noordegraaf

[Jan Jansen]

Aan den Held ter Zee

Dorus Rijkers! Menschenvriend,
Onze zaak, die goed bedient;
Dorus Rijkers! Kloeke Held,
Onze waar bespaart U geld;
Dorus Rijkers! Nooit bevreesd,
Onze Levertraan geneest!


een advertentie van een drogist

[Jan Jansen]

Ballade van de kakkerlak

Met proviand uit Singapore
kwam er een kakkerlak aan boord
als eerste van een nieuw geslacht,
nadat het schip was uitgegast.

Ze rende midden in de nacht
een grote zak bananen uit
en klauterde, bang voor een moord,
snel in de holte van een tros
die op de poop lag opgebost.

Daar bleef zij, een verlaten vrouw,
beschermd door niets dan henneptouw
en deinde met de golven mee
over de Zuidchinese Zee.

Wel vond ze troost in de kombuis
wanneer dat ‘s nachts verlaten was
en vrat zich dik aan eierstruis
uit doppen in de kerriebak,
wanneer het woensdag was geweest.

‘t Is waar, ze had een best menu.
Het wisselende residu
waaruit -ware zij mens, geen beest –
de stemmingen van kok en crew
te proeven zouden zijn geweest.

Ze at zich zat en baggervet
maar wat baat het een kakkerlak
wanneer zij leeft en slaapt en vreet
en niemand heeft die om haar geeft?

De eierzakken aan haar lijf,
die bleven groeien, man of niet,
- zoals bij ‘t mensenras geschiedt -
vielen vergeefs en vruchteloos
binnen de muren van de tros.
Soms kwam een zeeman;
die begon, gezeten op het zachte touw,
te neuriën van thuis en vrouw,
terwijl hij staarde naar het zog.

Helaas, was zij maar mens geweest,
of hij een kakkerlakkenman,
De een krijgt schepen en verstand,
de ander een insektengeest.


Jan Noordegraaf
( uit: “Luisteren naar schelpen” )

[Jan Jansen]

Het breistertje

Mooi Kniertje staat van dag tot dag
En breit voor haar deur een kwartiertje:
“Voor wien dat paar kousen wel wezen mag,
“Mijn allerliefste Kniertje?

“Voor wien dat paar kousen wel mag zijn,
“Voor moêrtjen of voor vaârtje?”
Zeurt dag op dag die bleeke Krijn,
“Of zijn ze voor Grietjen of Saartje?”

“Wel Krijnbuur! wist je dat zoo graag?
“U wil ik het niet verzwijgen.
“Je bent niet voor niet zoo jentig van daag,
“Om alles uit me te krijgen.

“Beloof maar dat je ‘t niemand zegt,”
Zegt Kniertje, hoe langer hoe zachter,
“De wereld is tegenwoordig zoo slecht;
“Ze zocht er zeker wat achter.

“Die kousen zijn voor me moêrtje niet,
“En geenszins voor mijn vaartje;
“Ze zijn ook niet voor zuster Margriet,
“Veel minder voor ‘t kleine Saartje.

“Ze zijn niet voor Oompje, ze zijn niet voor Meui,
“Hoe hoog of laag ze sprongen;
“Ze zijn niet voor een oude kneu,
“En niet voor een laffen jongen.

“Ze zijn - ze zijn - ze zijn - ze zijn....
“Je zult het maar raden moeten
“Die kousjes, zoo witjes, zoo netjes, zoo fijn,
“ Ze zijn - voor twee bloote voeten.”

[Jan Jansen]

Aan Land

Welkom, welkom in ons vaderland
Wij zijn nu weer op Hollands strand
En wie kan ons genoegen geven
Hoera, hoera het zeemans leven
Het varen gaat de zeeman goed
Dat geeft ons geld in overvloed

En zie ik dan mijn ouders hier
Dat is voor mij een groot plezier
Zij hebben mijn maandgeld weer ontvangen
Dat is naar ieder zijn verlangen
Dat doet de zeeman altijd goed
Als hij zijn ouders weer ontmoet

En wat de zeeman al niet ondervind
Is bij de meisjes in het zwindt
Maar die weten het wel te halen
De arme zeeman die zal het wel betalen
Zoo zingen wij met wijn en bier
Hoera de meisjes van plezier

En wat de zeeman niet ondervind
Het zij bij storm, regen of wind
Nu om te zwerven al op de baren
De Heere zal de zeeman wel bewaren
En komen wij dan weer aan ree
Dan brengen we braaf duitjes mee

En is het geld dan weer verteerd
En is het buikje schoon gesmeerd
Vaarwel, vaarwel dan lieve vrouwe
We gaan ons weer op zee vertrouwen
Het varen is voor ons zo best
Nu weer een reisje Oost of West

[Jan Jansen]

Uitreis

Nog wuift hij met zijn mutsje, Jan
Nog wuift hij met zijn mutsje,
En kijkt zoo lang hij kijken kan
Naar niemand als je zusje
Dag Harmen! Jongen, hou je goed!
Ik zal het ook doen, Harmen!
Ik zal niet, als een weeke bloed,
Gaan krijten en gaan kermen.

‘t Is zomerdag, de nachten kort,
De buien van s’gelijken;
Naar strakjes, als het najaar wordt,
Dan komt wat anders kijken.
Dag Harmen! Jongen, hou je goed!
Ik zal het ook proberen;
God is almachtig, God is goed,
Hij zorgt bij alle weren.

Met Paschen spreek je Vader aan,
En waagt een woord van trouwen.
Het zal misschien zoo grif niet gaan,
Naar wel met vol te houwen.
Dag Harmen! Jongen! hou je goed:
Ik zal je helpen. Vaârtje!
Eer mei in ‘t land is, schep.maar moed!
Zijn wij een vrolijk paartje.

Nog wuift hij met zijn mutsje, Jan!
Nog wuift hij met zijn mutsje,
En kijkt, zoo lang hij kijken kan,
Naar niemand als je zusje.....
En op dat zeiltje turen wij,
En dag en uur vergeet ik,
Kom Jongen! geef me een zoen, want jij
Houdt ook van hem, dat weet ik.

[Jan Jansen]

Afscheid

Toen ik voor de eerste maal ging varen
En van mijn moeder afscheid nam,
Ik zal het nooit, neen nooit vergeten,
Hoe mij toen ‘t vocht in ‘de ogen kwam.
En hoe ze mij, die lieve moeder,
Al wenend in haar armen sloot.
Ik zal het nooit, neen nooit vergeten,
Al is zij nu reeds jaren dood.

Al snikkend sprak zij bij het scheiden,
Och; blijf toch altijd flink en goed.
Wordt nooit losbandig beste jongen,
0! blijf in ‘t diepst van uw gemoed,
God en zijn Heilgen wil vereren,
Zoek nooit in kwaad of zonde uw eer
En komt van al die verre streken,
Steeds als mijn jongen tot mij weer.

Dit woord, het klinkt mij nog in de oren
Als ‘k in de stilte van de nacht,
Aan haar gedenkt, die mij zo liefhad.
Met zoveel zorg heeft grootgebracht.
In menige uren van verzuchting,
Was ‘t mij of ik mijn moeder zag.
Alsof ik weer haar stem mocht. horen,.
Als op de eerste afscheidsdag.

[Jan Jansen]

Eerste reis

Klein jantje steekt van wal,
Hij doet zijn eerste reisje.
Vrees niet, malmoêrtje dat hij vall’:
Een jongen is geen meisje,
En jantje kan het al.
Kom dan, kom dan,
Kom dan als een man,
Kleine jan!

Klein jantje wendt den boeg
Naar vaders open armen.
Die haven is sekuur genoeg,
En wil hem graag beschermen.
Kind! Kies haar laat en vroeg!
Kom dan, kom dan,
Kom dan als een man,
Kleine jan!

Straks gaat hij weer in zee,
En nog wel twintig keren
Van de ene naar de andre ree,
Met zeilen en laveeren.
Der oudren hart vaart mee.
Kom dan, kom dan,
Kom dan als een man,
Kleine jan!

Bezwijkt in ‘t eind de moed,
En wordt de kracht wat kranker,
Dan strijk hij ‘t zeil en gaat voorgoed
In moeders schoot ten anker;
Daar is het rust en zoet.
Kom dan, kom dan,
Kom dan als een man,
Kleine jan!

[leen/spaans/]

De meermin

Daar vaart een arme vissersman,
Door Tesselstroom naar zee,
Hij vist al wat hij vissen kan,
Maar 't zit vandaag niet mee.

Varen, varen, ondanks bezwaren,
Varen, varen altijd maar door;
Baren, baren, overal baren,
Baren, baren, achter en voor.

Ikdoe mijn best, ik zet mij schrap,
Gedachtig aan mijn kroost,
Doch vang slechts kwaje duivelskrab,
Met kompliment van Joost!

Wat daar opeens naar boven schiet?
Een meermin, vol en rond.
Zij slaat heur staart, zij zingt een lied,
Zij kamt heur lokken blond.

Duik met mij onder, visserman,
In schoon-opalen zaal;
Gij sluimert in mijn armen dan,
Als mossel in zijn schaal.

Wat moet die arme visser doen?
Hij vangt haar in zijn net
En toont haar thans, voor één dubloen,
In 't kermiskabinet!

[Jan Jansen]

Hiermee is van mijn kant het laatste gedicht geplaatst

K

[schubbereet]

Hiermee is van mijn kant het laatste gedicht geplaatst

K

Jammer Karel, ik heb er van genoten.
Misschien bedenk je je nog

Hans

[Maart]

wat doeie Karel, neem ff rust en dan weer vorders

gr Maart

[Jan Canuck]

Ik ben het met Maart eens.....
Dus een Schot en een Canadees tegen één Hollander......