WOII, Ik zoek een Van der Toorn, uit 1941, die in Nijverdal zat

[alexalferink]

Dag beste mensen,

ik denk dat ik een eerdere post op een verkeerde plek op dit forum heb geplaatst. Vandaar dezelfde vraag nu hier:

Het nieuwe oorlogsmuseum in Nijverdal heeft onder meer een expositie over het voormalige nabijgelegen werkkamp Twilhaar in Nijverdal (Overijssel), waar, naast een groep joodse mannen in 1942, in 1941 een groep van 96 werkloze Scheveningse en Haagse zeelieden/vissers zat. Het bijzondere aan die tentoonstelling is dat over de laatsten, de Scheveningers en Haagse mensen, niet veel kon worden vermeld, omdat naspeuringen in de regio geen succes hadden.
Enkele jaren geleden is ook zonder enig resultaat in Den Haag en Scheveningen gezocht met een oproep op internet, in het Scheveningse bejaardencentrum Het Uiterjoon en in De Scheveningse Courant.
Toen ik onlangs weer eens allerlei verslagen doorlas van eerder gehouden interviews met buren van het Werkkamp Twilhaar las ik dat een toenmalig buurmeisje verklaarde: “Ja, er waren vanaf het begin direct bewoners, die zeelui, een heette Van der Toren en kwam uit Scheveningen.”
Kan iemand mij informatie verschaffen over deze Van der Toren of Van der Toorn uit 1941 uit Scheveningen? Of andere vissers uit Scheveningen, Den Haag of Katwijk die in het Nijverdalse kamp Twilhaar werk hadden gevonden? Wij zouden dit gedeelte van het verhaal ook graag wat meer aandacht willen geven.

Alex Alferink
Onderzoeker Werkkamp Twilhaar
alexalferink@gmail.com
http://www.werkkamptwilhaar.nl/zeelieden.html

[alexalferink]

Ik heb een aanvulling, over de Scheveninger(?) Jan de Haan:

Bij het herlezen van vraaggesprekken met buren van het werkkamp in Nijverdal stuit ik op het volgende, een uitspraak van een buurmeisje:
Hoijmann heeft mij na terugkomst uit Indië nog gezegd: “wat dacht je wie ik in Indië tegenkwam, Jan de Haan” Dat was ook een evacué uit het kamp.
Hoijmann was de beheerder van dat werkkamp Twilhaar, die na de oorlog naar Indië is gegaan. Het kan zijn dat Jan de Haan een Scheveninger was, die door de oorlog zijn baan kwijt was geraakt en in 1941 zijn kost moest verdienen in het Nijverdalse kamp voor de Werkverruiming.

Kan iemand mij hierover meer vertellen?


Alex Alferink
Onderzoeker Werkkamp Twilhaar
alexalferink@gmail.com
http://www.werkkamptwilhaar.nl/zeelieden.html

[alexalferink]

Hee mensen,

bijna 800 mensen zien mijn vraag en niemand heeft een antwoord? Stel ik een verkeerde vraag of willen mensen niet vertellen, of wat is er aan de hand?

Nog een keer: het is volgens mij een ontzettend beroerde periode geweest voor Scheveningers in 1940/1941. Een aantal van hen werd ongevraagd werkloos door de Duitse bezetting en ze moesten maar zien hoe ze zich moesten redden. Een uitkomst was de Dienst voor de Werkverruiming, die werk aanbood in een werkkamp, ver weg, op de hei in Overijssel. Altijd nog beter dan werken in Duitsland. Een aantal vaders, opa's van lezers van deze rubriek heeft dit gedaan. Helemaal niks mis mee: ze hebben zo hun kostje gekocht voor hun gezin. Ik geef het je te doen: je bent zeeman, visser en je wordt noodgedwongen werkloos en je verzeilt, om een inkomen te verwerven, op de heidevelden van Overijssel!

Graag willen wij, in Overijssel, hun verhalen horen of doorvertellen. Het is niet alleen hun geschiedenis, ook onze geschiedenis, het is het verhaal van ons allemaal.

Alsjeblieft, mensen, reageer!

Dank je wel,

Alex Alferink

[peter.rog]

stel dat zo 'n Scheveninger 20 was, dan was hij geboren rond 1922
't is nu 2012, dus het aantal nog levenden zal behoorlijk zijn gedecimeerd.
mijns inziens wordt de vraag gewoon minimaal 20 jaar te laat gesteld!

[garrent]

Beste Alex

Ik kom regelmatig in die streek mn Hardenberg en Arriën maar daar heb ik wat oude boertjes gesproken naar aanleiding van dit verhaal maar die weten van niets wel dat er NA de oorlog en niet IN de oorlog in dat gebied scheveningers zijn geweest van de DUW die daar greppels end.moesten graven.

Karel

[alexalferink]

Dank voor jullie antwoorden.

@Piet: ik begrijp ook wel, dat ik die Van der Toorn uit 1941 niet meer zelf te spreken krijg. Maar ik zou heel graag uit de overlevering willen vernemen, hoe dat destijds is gegaan, in 1941 elke twee weken van Hollandspoor met hele groepen Scheveningers en Hagenezen naar de barakken op de hei, om daar je kostje te verdienen.
Maar ik ben helemaal niet uit op grote verhalen. Met kleine opmerkingen als "Mijn vader heeft 3 jaar in zo'n kamp gezeten, omdat jij z'n baan als .... kwijtraakte. Hij vond het verschrikkelijk daar" zou ik al blij zijn. Wij weten niets van wie die mensen waren, die hier in Nijverdal kwamen. Een beroep, een naam zou al mooi zijn.

@Schub: ok, niet helemaal 800, maar ik heb dezelfde vraag op 2 plekken op dit forum gesteld en als je ze nu bij elkaar optelt, hol je snel in die richting ....

@Karel: Klopt, ook na de oorlog hebben daar Scheveningers gezeten. Tijdens de oorlog waren die kampen van de Werkverruiming,en na de oorlog is de naam veranderd in kampen van de DUW.

Dat werken in die kampen bestaat uit een paar perioden:
1. 1940/1941 toen werkloze Scheveninger  mannen in een kamp van de werkverruiming hun kostje konden verdienen.
2. 1942-1945 toen Scheveningers hun huizen dienden te verlaten vanwege de bouw van de Atlantikwal, en er toen veel gezinnen (zonder mannen) in een aantal van die kampen terecht konden.
3. De periode na de oorlog, toen werkloosheid werd aangepakt o.a. door mannen in kampen van de DUW te plaatsen.

Waar ik naar op zoek ben is periode 1, een verhaal dat helemaal vergeten is, of ondergesneeuwd is in het verhaal over de Atlantikwal. Dat laatste is misschien veel ingrijpender geweest, maar jammer is, dat het kleine verhaal uit die eerste periode er niet meer is.
Dat eerste verhaal probeer ik helderder te krijgen en daarvoor heb ik hulp nodig uit Scheveningen.

Dus: wie meer kan vertellen, graag!

Groet,
Alex

[alexalferink]

Beste Vierboet,

Dat zou heel goed kunnen. In Kloosterhaar, niet zo ver van Nijverdal vandaan, stond eveneens een werkkamp van de Werkverruiming. Het verhaal van een aantal Overijsselse werkkampen is vrijwel identiek. Ik ken het van Twilhaar, Kloosterhaar, Balderhaar en Molengoot (bij Hardenberg).

In Kloosterhaar is het zo, dat een aantal van de evacuee's (uit de 2e periode)  in het dorp is blijven wonen. Daaronder zouden Scheveningers kunnen zitten.

Er hebben dus niet alleen Na de oorlog, maar ook IN de oorlog Scheveningers in bovengenoemde kampen gezeten. IN de oorlog mogelijk zelfs in 2 perioden: zowel in 1940/1941 als in de periode 1942-1945.

Wat bedoel je overigens met 'destijds'? In 1941 of vlak na de oorlog?

En weet je ook namen van mensen uit die 1e periode die in het kamp Twilhaar in Nijverdal hebben gezeten?

Groet,

Alex

[alexalferink]

Beste Vierboet,

bedankt voor uw snelle antwoord, dat me ineens laat realiseren, dat ik nog iets meer moet uitleggen:
In die 2e periode, dus vanwege die Atlantikwal, zijn er mensen uit de kuststreken geëvacueerd, o.a. naar het oosten van het land. In Nijverdal zijn zo, via bemiddeling van o.a. de kerken, een aantal mensen opgenomen bij Nijverdalse gezinnen thuis. Naast deze manier van opvang bood ook dat werkkamp Twilhaar de mogelijkheid tot opvang, veelal voor grotere gezinnen.

Ik hoop dat u uw oor te luister wilt blijven leggen, mocht er zich wat voordoen, verneem ik het graag!

Groet,
Alex

[Vierboet]

Beste Alex,

U vroeg mij ook: "Wat bedoel je overigens met 'destijds'? In 1941 of vlak na de oorlog?"

"Destijds" was 1942 en naar ik aanneem een gevolg van de door u zogenoemde "periode 1".

Gr. Vierboet.

[alexalferink]

Beste Vierboet,

uw aanname deel ik: het lijkt er dan op, dat Dirk Vink heeft gecorrespondeerd met een inwoner van Scheveningen, die daar in dat Werkverruimingskamp zat.

Kunt u zich herinneren dat er toen, in 1940, 1941 veel werkloosheid heerste onder de Scheveninger vissers en dat die via de Arbeidsbeurs naar werk zochten?

Groet,

Alex
 
Onderzoeker Werkkamp Twilhaar
alexalferink@gmail.com
http://www.werkkamptwilhaar.nl/zeelieden.html

[Vierboet]

Beste Alex,

Ik weet met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid dat de bewoner van het adres Kloosterhaar E80 geen Scheveninger was en ook dat hij niet in kamp Balderhaar woonde.

U vroeg mij: "Kunt u zich herinneren dat er toen, in 1940, 1941 veel werkloosheid heerste onder de Scheveninger vissers en dat die via de Arbeidsbeurs naar werk zochten?"
Ik was destijds te jong om mij daarvan iets te kunnenn herinneren. WO II bestaat wat mijn geheugen betreft uit twee helften. De eerste helft (van mei 1940 tot december 1942) waarin ik te jong was om mij iets te kunnen herinneren. En een tweede helft die nadat ik keihard met de gevolgen van deze oorlog geconfronteerd werd sindsdien onuitwisbaar in mijn geheugenis gegrift staat.

Om op uw vraag terug te komen: De vleetvisserij op haring was een seizoensgebonden aangelegenheid. Het seizoen (een teelt) begon eind mei/begin juni en eindigde in december. Buiten dit seizoen lagen de meeste haringloggers werkloos in de haven. De (Scheveningse) haringvissers waren dus seizoensarbeiders die, nadat we in mei 1940 de familie van het koningshuis over de vloer kregen, hun beroep niet meer mochten uitvoeren waardoor velen van hen brodeloos werden.

Gr. Vierboet.
 
 

[alexalferink]

Beste Vierboet,

De (Scheveningse) haringvissers waren dus seizoensarbeiders die, nadat we in mei 1940 de familie van het koningshuis over de vloer kregen, hun beroep niet meer mochten uitvoeren waardoor velen van hen brodeloos werden.

Precies dat bedoel ik: een deel van die brodeloos geworden haringvissers werd gedwongen hun kostje te gaan verdienen op de hei in het oosten van het land. Die kwamen in 1940/1941 of bij particulieren of in de kampen terecht. Het zou mooi zijn als er een paar namen zouden opduiken van die haringvissers. Of anderen die in 1941 Nijverdal terecht zijn gekomen.

De persoon in kwestie in Kloosterhaar was dus geen Scheveninger? Prima!

Groet,

Alex

Onderzoeker Werkkamp Twilhaar
alexalferink@gmail.com
http://www.werkkamptwilhaar.nl/zeelieden.html

[Vierboet]

Beste Alex,

De persoon uit Kloosterhaar, die naar ik vermoed een boerenbedrijf vlak bij kamp Balderhaar had, heette H.de Boer.
De Scheveningers die hij kende waren Cor (Kees) Vrolijk en de al eerder genoemde Dirk Vink, die hij mijns inziens heeft leren kennen in de tijd dat zij in kamp Balderhaar zaten.

Gr. Vierboet.

[alexalferink]

Nog een vraag Vierboet,

die Cor (Kees) Vrolijk en Dirk Vink, dat waren mannen, die als arbeider in dat kamp Balderhaar zaten? Of waren die met hun gezin in dat kamp terechtgekomen?

Groet,

Alex

Onderzoeker Werkkamp Twilhaar
alexalferink@gmail.com
http://www.werkkamptwilhaar.nl/zeelieden.html

[Vierboet]

Beste Alex,

Dat waren mannen die in het kader van "de werkverschaffing" zonder gezin in Kloosterhaar hebben gewerkt en toen mogelijk in kamp Balderhaar gehuisvest waren.

Gr. Vierboet