Herinneringën deel 2

[J.H.]

HMS Onslow

[J.H.]

HMS Bramble

[J.H.]

HMS Edinburgh

[A.Oosterbaan]

Waar haal je het vandaan Jan

[J.H.]

Uit grootmoeders kastje

[J.H.]

Op de H-354-"Cape Palliser " had de bootsman de privilege van een "eigen" hut die hij met de jongste "dekkielearner" moest delen, kon die jongen mooi het hutje schoon houden en allerlei hand-spandiensten voor de bootsman verrichten, het "hutje" was gewoon een afschieting in het voorin, het had nog geen eens een deur.
De bootsman was zeer geliefd aan boord, een excellente vent, zeer goed voor z'n werk en in de omgang. Hij had één mankement en dat was dat hij altijd te laat aan dek of op wacht kwam, hij kon simpelweg niet uit z'n nest komen men kreeg hem niet wakker, wat men ook probeerde, emmers ijskoud zeewater in z'n kooi gooien, de handmisthoorn op z'n oor gezet, een matras op z'n rug gebonden en dan een touw aan z'n enkels en hem dan met behulp van de winch aan dek trekken vond men een beetje te gevaarlijk, die "ouwe" was dat te laat komen ook zat en gaf het woord aan de anderen dat de bootsman bij binnenkomst z'n koffertje kon pakken.
Iedereen vond dat zeer jammer en ze gingen prakkizeren hoe ze die vent konden redden, er werd 100 pound op de tafel gelegd voor degene die het zou lukken dat de bootsman nooit meer te laat zou komen.
De jongste "dekkielearner" zei dat hij het wel wilde proberen en wat geschiedde 'de bootsman kwam nooit meer te laat en was altijd het eerste aan dek. Die "ouwe"ook tevreden en de bootsman kon blijven.
Met binnenkomst vroegen ze aan die gozer hoe hij dat geflikt heeft, nou zei hij, "ik trok een paar rubber handschoenen aan, knipte het kooilampje aan , draaide het bolletje er uit en stak de bootsman z'n vinger in de fitting".
Gr.
Jan.

[Knorhaan]

 

K

[vreemdeling]

Een van onze schepen wordt vermist               no.1

In de officiers club in Kaapstad keek een schipper / luitenant van een van de trawlers met een lange koele blik op een luchtmacht escadrille leider met een een monocle in zijn oog en vertelde hem, dat hij alleen een monocle nodig had op een ander deel van zijn menselijk lichaam en er dan een prachtige telescoop van zou maken.
Uit deze discussie was wel weer te merken dat de mannen van de Tate's Marine ook hier ter plaatse waren gearriveerd,
In December 1942werden de trawlers die aan Amerika waren uitgeleend, overgeplaatst naar de Zuid Afrikaanse wateren om daar de strijd aan te gaan binden met de groeiende activiteiten van de Duitse U-boten.
Van de Amerikaanse oostkust stoomden de trawlers naar het zuiden door de Caribische zee naar Trinidat en daarna naar de Braziliaanse stad Pernambuco, waar werd gebunkerd voor de tocht over de Zuid Atlantische Oceaan.
Op weg naar Pernambuco raakten wij ook verwikkeld in een vruchteloze verkenning patrouille bij de  Franse straf inrichting op het Duivels eiland in Frans Guyana, waar de aanwezigheid van U-boten werd verwacht.
Vanaf  Pernambuco dwars over de oceaan naar Freetown in Sierra Leone en verder naar beneden langs de Afrikaanse westkust.

Wel kregen we wat interessant advies, maar waar niet om gevraagd was.. Het werd aan onze eerste Luitenant van de Lady Elsa gegeven door een Belgische piloot, die wij aan boord kregen in de plaats Pointe Noir in de Congo.
Hij gaf mij de nuttige hint, dat wanneer je met een inlander vecht, hem eerst in nat zeildoek moet wikkelen omdat het geen sporen achter laat.
Dit advies werd bij een rel door onze Asdic operateur en de seiner verwaarloosd en nog lange tijd er na werden hun bewegingen nauwlettend gaande geslagen om te zien of ik van plan was om een kleine oefening aan de anderen aan boord te laten zien.

En zo stoomden we verder naar de Walvisbaai in Duits West Afrika naar beneden naar Kaapstad en verder weer omhoog langs de oostkust naar Durban.
De trawlers zouden tot het einde van de oorlog in Zuid Afrika blijven en de bemanningen werden pas na lange tijd afgelost.
Dit tezamen met een handvol andere trawlers, om de verliezen in de Amerikaanse wateren te compenseren, werden zij gebruikt voor Asdic patrouilles en escorte werkzaamheden van konvooien vanaf de Walvisbaai rond Kaap de Goede Hoop en omhoog naar Durban en Mombassa.
Over het algemeen was het eentonig werk, ofschoon af en toe ook wel eens veel te beleven viel, zoals de avonturen van de Cape Warwick.

De kapitein van deze trawler was Luitenant W·E. Paddy Goggan, een Ier, een  berucht persoon onder de commandanten van de Harry Tate´s Marine ·
Er bestond een verhaal over de periode dat de Cape Warwich nog in de IJslandse wateren werkzaam was, dat zij een koopvaardij schip op sleeptouw nam, die bij de kust aan de grond was gelopen.
Na bijna  alle kabels aan boord te hebben verbruikt,  slaagde de Cape Warwick er in, het vrachtschip, in Reykjavik binnen te brengen.
Op de tocht de haven in, probeerde een sleepboot de sleep over te nemen, die er uiteindelijk er toch maar van af zag, toen Paddy woedend beloofde zijn vier inch kanon te gaan gebruiken.
Paddy diende wel een berging claim in en een  jaar later werd de vorstelijke uitbetaling gedaan door de Admiraliteit.
Paddy als kapitein ontving £ 10, haar officieren elk £ 4 en de bemanning ieder £  1.

De Cape Warwick was een vrolijk en een goedhartig schip, zelfs toen het bij haar aan boord gebeurde dat een officier bijna stikte in zijn lunch toen de steward de officiers messroom  binnen stormde en het  voorstel opperde om de soep weg te gooien, daar hij kort hiervoor op de bodem van de pan en zwarte sok had gevonden, in het restant van de soep wat nog in de pan zat.

Op 2 April 1943 vertrokken de Cape Warwick met de Northern Dawn om 4 uur in de namiddag vanuit de Walvisbaai, een wel bekende plaats voor Duitse spionnen, om een klein konvooi van drie schepen te escorteren met bestemming Kaapstad.
Twee van deze schepen waren vrachtschepen, waarvan er een een grote hoeveelheid munitie vervoerde.
Het derde schip was de 7000 ton City of Baroda, met meer dan 300 passagiers en bemanningsleden aan boord met inbegrip van 90 Europese passagiers en een honderdtal Laskaarse zeelui , op doortocht.
Toen het donker werd liep het konvooi in een dichte mist en de snelheid van het konvooi moest hierdoor  worden verminderd·
De codeur aan boord van de Cape Warwick vertelt hun verhaal over deze reis.

Om ongeveer 9 uur in de namiddag hoorden wij een sombere zware ontploffing, wat verondersteld werd dat het op een behoorlijke afstand van ons schip verwijderd was.
De schepen in het konvooi waren door de mist niet zichtbaar.
Kort hierna werd een mysterieus SOS sein gehoord van een schip wiens identificatie onbekend was en de positie van het schip dat werd opgegeven,  bevond zich op de vaste wal.
Bij het eerste licht van de schemering, toen men tot de ontdekking kwam dat de City of Baroda niet meer in lijn met het konvooi voer, werd aan de Cape Warwich orders gegeven om een zoektocht te beginnen.

Wat er gebeurd was tussen de tijd van de sombere zware ontploffing van de voorgaande avond voor en rond 9 op de mogen van de volgende dag, werd ons verteld door de overlevenden, toen de Cape Warwick een reddingboot vond van het lijnschip.

Zonder enige waarschuwing van de U-boot werd de City of Baroda aan SB geraakt door een torpedo en verwoeste hierbij een van de reddingboten.
Bijna onmiddellijk hierna explodeerde er een tweede torpedo, ook weer aan SB.
De kapitein gaf orders om het schip te verlaten en zes reddingboten werden vlug met  mensen gevuld en te water gelaten.
De zevende boot kantelde en de inzittende tuimelden in het water en vijf personen verdronken hierbij, met inbegrip van een moeder met haar kind.
Van de aanvallende duikboot werd geen spoor gezien·.
De hele nacht bleven de overlevenden drijven in de mist en de duisternis, tot  vijf uur later nadat de Cape Warwick aan haar zoektocht was begonnen.
De Cape Warwick arriveerde bij de eerste reddingsloep en binnen een paar hectische uren had zij alle boten opgespoord en pikte zij in het totaal 260 mensen op.
Tussen hen was een groep Laskaarse zeelui, tezamen met Europese bemanningsleden en passagiers, waaronder drie kinderen en een dozijn vrouwen, met inbegrip van wat Quaker verpleegsters, onderweg naar Burma.
En galant stond de schipper Paddy Goggin zijn hut af aan het vrouwvolk.

Paddy en zijn officieren, met de verse herinnering van de redding nog in gedachten, wilden de getorpedeerde City of Baroda op sleeptouw nemen, toen later bleek dat het schip nog drijvende was.
Maar orders werden gegeven om de plaats van de ramp te verlaten en op weg te gaan naar Kaapstad met de overlevenden.
Dat was een reis van vier dagen en wat niemand aan boord ooit zou vergeten.

 Codeur Clegg schrijft hierover....
De omstandigheden aan boord met 300 honderd personen was verschrikkelijk en alles wat mogelijk weggegooid kon worden, werd over boord gesmeten.
Iedere inch van de ruimte aan dek, de kaartenkamer , radio hut, officiers hutten , waren in gebruik gedurende de wacht en slaap uren.
De bemanning stonden hun kooi af aan de geredden en sliepen aan dek, maar zelfs hier moesten de mensen in een zittende houding slapen, omdat er geen voldoende ruimte was om liggend te slapen.
De Laskaren werden ondergebracht in een gedeelte van het visruim wat niet in gebruik was en in de mess room op het voorschip en de toestanden in deze locaties waren ongeloofwaardig.

De trawler lui deelden al hun kleding wat zij weg konden geven met de geredden, maar voedsel was een ander en veel groter probleem.
Er was een hachelijk te kort aan voedsel en de enige manier om iedereen een magere twee maaltijden per dag te geven,  was door de geconcentreerde voedsel rantsoenen te gebruiken die in de reddingboten waren,  voor nood gebruik.
Tussen sommige van de bemanningsleden van de City of Baroda die reeds eerder al waren getorpedeerd, was er een man die dit nu voor de negende maal mee maakte, sinds het begin van de oorlog.
Er waren veel kleine ongemakken en het was een grote opluchting , toen de grotelijks overladen Cape Warwich Kaapstad bereikte en het voor iedereen een plezierige verassing werd.
Codeur Clegg schrijft hierover...

Ofschoon er veiligheid voorschriften geacht  waren van kracht te zijn in de haven, liet ieder schip in de haven hun welkomst getoeter horen, toen wij langs de schepen stoomden.
Het was zelfs merkwaardig dat er tafels op schragen waren geplaatst op de kade met voedsel en meer dan 300 stoelen. Het voedsel was beschikbaar gesteld door het Welzijn Fonds van Zuid Afrika.
Alle 260 geredden, tezamen met onze 40 bemanningsleden, zaten aan de tafels, ongeschoren, ongewassen en in veel gevallen ook nog maar gedeeltelijk gekleed, om te genieten van hun eerste echte maaltijd sedert 4 dagen.
Voor zij vertrokken, toonde alle geredden hun dank door ons toe te zingen met het lied ... Auld Lang Syne.
Kapitein Paddy Goggin ontving naderhand een dank betuiging van het bureau van de Hoge Commissaris in Kaapstad.
Het bericht was gestuurd namens alle geredden en zij bedankten hem voor de manier van hun redding en de overweldigende vriendelijkheid en gastvrijheid aan boord betoond door officieren en bemanning.




Wordt vervolgd

[J.H.]

City of Baroda

[J.H.]

H-272-Cape Warwick

[J.H.]

GY-289-Northern Dawn

[J.H.]

Northern Dawn, Uittreksel van een journaal

[vreemdeling]

Een van onze schepen wordt vermist        no.2

Onder Luitenant Mick Hargraves vertelt....
Een maand later lagen wij in Durban en we kregen bezoek van de betaalmeester Luitenant Commandant van de Marine Vrijwillige Reserve, die een van de eerst genoemden geredden was.
Hij was erg zwaar moedig en dat was ook best te begrijpen, toen hij ons vertelde dat hij net aan land was gezet in Durban, na weer te zijn getorpedeerd en al zijn persoonlijke bezittingen voor de tweede maal weer had verloren in een maand tijd.

Ook een erg droevig verhaal was, dat toen de Quaker verpleegsters gered waren door de Cape Warwick, zij op een ander schip werden geplaatst, alleen maar om hun levens te verliezen, toen zij weer het slachtoffer werden van een U-boot aanval.

In de thuis wateren in 1943 bleef de lange strijd tegen de motor torpedo boten doorgaan.
In Februari na een zware MTB aanval op een konvooi van 10 schepen bij Start Point was er gejuich bij de Duitsers.
Een vrachtschip werd door een torpedo getroffen en brak in tweeën, een tanker werd tot zinken gebracht en een ander vrachtschip werd in zinkende toestand achter ge laten.
En de escorte schepen leden ook veel schade.
Toen een groot 900 ton tank landing vaartuig werd getroffen en hierbij niet zonk, gingen Duitse matrozen  bij haar aan boord, doodde enige van de bemanningsleden met hun revolvers, namen een dozijn mannen gevangen en brachten vervolgens het schip met een torpedo tot zinken.
Een andere MTB bracht de walvisjager/mijnenveger Harstad tot zinken, waarbij slechts een overlevende was en een andere MTB bracht de escorte trawler Lord Hailsham tot zinken en hierbij lieten 18 bemanningsleden het leven.

Een week later was er weer een MTB overwinning.
Deze keer in de buurt van Lowestoft was het de RDF ( Radar richting zoeker ) trawler Adonis, die hiermee was uitgerust en haar basis in Ipswich had.
Tussen de weinige geredden die nog leefden om het verhaal te kunnen vertellen, was de RDF dienstplichtige  T. Roy Sparkes en hij vertelt zijn verhaal....

Toen wij op dat moment uit Ipswich vertrokken, waren wij met twee flottilles patrouille schepen en elke flottille had een hoofd schip,  wat uitgerust was met een RDF systeem en een ervan was de Adonis en de andere was de Norland.
Maar onze beide schepen waren omgebouwde Franse trawlers, mogelijk de lelijkste en zonder twijfel de ruwste schepen, die vanuit Ipswich dienst deden.
Vaak kwam het voor,  bij het in de wind stomen van de Adonis, dat ik van angst ging bidden als ik naar het groene gras staarde in de miniatuur beeldbuis, om te proberen een echo te ontdekken tussen de hoge golven, schrijvend in mijn journaal en voortdurend overgevend in een vitaal stuk uitrusting van het schip, .....een emmer.!

Aan het einde van Maart 1943 kwamen wij de Immingham dokken binnen voor reparatie en verlof en vertrokken al weer op de onheilspellende datum van Vrijdag 13 April 1943.
Ik had een voorgevoel dat er iets stond te gebeuren.
Het idee was zo sterk,  dat ik een zak naaide in mijn oude Mac West reddingvest, die ik van een bemanningslid had gekocht voor een dollar van bier geld en hierin stopte ik mijn portefeuille en wat persoonlijke foto's.

Op de nacht van de 14e April, na gemanoeuvreerd te hebben over het stampende dek om de midden wacht af te lossen, had ik mij geïnstalleerd op mijn post in het radar cabine op het achterschip en na een uur zag ik wat beweging op het radar scherm.
Er waren twee blibsen op ongeveer 6000 tot 7000 yards afstand.
Gebonden aan  de algemene  voorschriften en ook nog de radar antenne met de hand te moeten bedienen, was de blib op ongeveer 2000 yards afstand, voor ik een definitief rapport kon geven.
Om 1.15 v.m seinde ik naar de brug,  door middel van de spreekbuis,  om mijn bevindingen te rapporteren., maar zij konden echter niets zien.
De afstand was ondertussen kleiner geworden en het was nu 1700 yards geworden..
Van de brug af hoorde ik hoe gedempte order werden gegeven om lichtkogels af te schieten, de taak van onze kanonnier op het voorschip, met hun trots van bewapening, een oude Japanse 14 ponder.

Maar toen brak de hel los.
Zwak hoorde ik het afgaan van een kanon en onmiddellijk gevolgd door een zware explosie. Het hele schip bleek haar durf te tonen en huiverde.
In mijn radar hok op zijn vier draaiende hoekijzeren poten, werd ik met kracht vooruit gesmeten en mijn neus kraakte in de radar beeld buis.
Alle lichten waren uitgegaan en ik voelde de vloer naast mij hellen.
Geen idee hebbend wat er gaande was, zat ik daar rustig afwachtend op instructies, maar de kwamen er niet.
Ik floot met de spreekbuis naar de brug, maar mijn stem was klaarblijkelijk verloren gegaan in de nacht. Ik was van alle verbinding afgesneden.
En toen drong de hele waarheid pas tot mij door.
Behalve van de vage omfloerste kanon commando's had ik geen verder idee van een menselijke stem ergens vandaan te horen.
Ik stond op, pakte de spreekbuis en trachtte om wat informatie in te winnen, ofschoon ik innerlijk al wist dat het hopeloos was.
Draaiend en glijdend op de nu angstaanjagende hellende vloer, probeerde ik de grendels van de waterdichte deur te openen, één grendel bewoog, maar de andere bleek vast te zitten en bewoog niet.
Ik zat nu opgesloten in een dure uitrusting van een stalen doodkist.
Gedurende een kort ogenblik stelde ik mij voor  dat het hele geval  op de zeebodem lag en ik aan het wachten was tot het water naar binnen zou sijpelen en verder niets meer......!
Ik stond daar maar, zonder enige emoties, koud en berustend.

Maar plotseling was er weer een zijwaartse beweging en de hele radar cabine kantelde naar de richting van de boeg.
Op dat moment hoorde ik in mijn verbeelding een rustige stem tot mij spreken,  als of het uit de lucht kwam.
De stem stelde mij voor om de deur nog eens te proberen te openen.
Met een krachtige klap met de palm van mijn hand sloeg ik op elke klamp alsof het één beweging was.  Zou het noodlot of geluk zijn.=
De zinkende beweging van het schip bracht de deur in de juiste stand en vloog open en de open ruimte was nu boven mij zichtbaar.
De nachtlucht werd verlicht door flikkeringen van lichtspoor munitie.
Met moeite kroop ik door de deur en kwam op een klein platform terecht, maar een plotselinge zijwaartse beweging gooide mij weer neer.
Ik greep een sport van een smalle ijzeren ladder die naar het dek liep en vond mijzelf ronddraaiend tot ik met een hand aan de onderkant van de ladder hing.
Ik herinnerde mij verhalen van mensen die zich vast hielden aan leuningen en met hun schip ten onder gingen, omdat zij absoluut angstig waren om los te laten en vast bleven klemmen,  alsof het koude ijzer een reddende strohalm was.
En daar ik geacht werd een goede zwemmer te zijn, durfde ik de ladder los te laten en viel vrij in de kabbelende zee,   die ik onder mij zag schitteren.
En toen vroeg een dreunend geluid mijn aandacht en het verstevigde mijn stijgende paniek.
De diepte bommen op het achterschip kwamen los en dreigden in mijn richting te rollen.
Ik liet de trap los en viel in het ijskoude Noordzee water.
Ik trappelde met mijn benen en klauterde op wat drijvend hout en wrakstukken en probeerde vrij te komen van het getroffen schip.
Een grote golf veroorzaakte dat ik bijna alles op moest geven en dat ondanks mijn zwemvest waar ik in had geleefd, gewerkt, gegeten en geslapen en was ik bijna een `verliezer ` geworden.
En toen sloeg ik sterk om mij heen en begon ik weg te zwemmen door het kokende zwarte water, terwijl rond om mij ik me bewust werd van schreeuwende jongens en mannen, hun armen zien uitstrekkend en zien weg zinken.
En grote stukken hout schoten plotseling uit de diepte omhoog alsof het raketten waren.
Een van de ongelukkige drenkelingen werd er door gespietst door een dergelijk lang stuk hout, voor hij zonk en uit het gezicht verdween

Ik bleef door zwemmen en ik hoorde toen voor het eerst wat samenhangende gesprekken uit de chaos.
Stemmen schreeuwend om hulp op vlotten en bevriezend van de kou of die probeerden een boot los te snijden van de snel zinkende resten van het schip.
Het ijskoude water, roestige klampen en touwwerk dat in geen maanden was gebruikt, verhinderden al hun pogingen.
Ik bleef niet in een bepaalde richting zwemmen, het kon mij niets schelen,  zolang ik maar verwijderd bleef van de twee helften van de Adonis, die ik nu rechtop in zee zag staan.
De opkomende maan hielp er nog aan mee om het gruwelijke schouwspel te verlichten.
In de buurt van het achterschip zag ik wat kleine groepjes van drijvende lichtjes en lichtspoor munitie van de MTB's, wat achteraf de gesignaleerde echo's bleken te zijn, en voortgingen met hun dodelijke lading in de snel zinkende trawler te pompen.

Ik zag in mijn omgeving een groep hoofden rond dobberen en herkende hierbij de stem van de eerste matroos. Ik wilde in die richting zwemmen, maar hoorde toen weer de mysterieuze stem,  die ik ook in mijn radar cabine had gehoord, die nu duidelijk tot mij sprak... Nee   Nee ... niet daar heen.
En om dat te bevestigen schreeuwde iemand.... Deze kant uit... Hier is de schipper !
Ik veranderde van richting, zwom naar het geluid toe en kwam bij een afgeladen Carley vlot met aan boord de tweede in commando, schipper Cyril White, tussen de overlevenden.
Onze Commandant Officier, Schipper Draper. Was al gedood in de eerste seconden van de actie.

wordt vervolgd

[J.H.]

HMT-Lord Hailsham x H-082-Lord Hailsham

[J.H.]

HMT-Adonis,  als B-1408 Ocean II