Herinneringën deel 2

[J.H.]

H-373-Etonian

[vreemdeling]

Varen met Jagers op Vis.                              No.4

Wick radio had een overeenkomst met het postkantoor van Hull.
Onderling overeen gekomen,, hielden zij de berichten vast en leverden ze af op de gevraagde dag .volgens de aflevering instructies.
En zodra ik alle berichten verzameld had van de mannen, stuurde ik ze door via Wick radio op de 1.6 Khz band.
Maar dat is niet het einde van het verhaal.
Visserlui zijn geboren gokkers.
Zij gokken voor een goed leven en zij gokken voor plezier..
Veel van hen hebben rekeningen lopen bij de gok kantoren in Hull.
Terwijl ik de berichten uit zend, vraagt de bemanning mij al of ik morgen uitslagen voor hen wil opnemen.
Zij vertelden mij, dat Rugby radio de paarden rennen iedere avond uit zendt, na de scheepvaart berichten, over de positie van de koopvaardij schepen,
Iedereen schijnt dit te weten, behalve ik.
De gok berichten begonnen al meer te worden dan de rest. De weddenschappen waren vooral op paarden, honden en voetbal.
En de berichten bleven komen tot we in de fjorden kwamen.
Deze berichten waren altijd dringend.
Met weddenschappen is geld te verdienen..
Met ons zendapparatuur, kan het over grote bedragen gaan !

Wick radio is niet altijd gemakkelijk te bereiken.
Na haar scheep verkeer lijst te hebben uitgezonden, lijkt het er op dat iedere trawler in het noordelijk halfrond, haar probeert te bereiken.
Dat is goed op de 1.6 Khz band als je onderweg bent, want dan kan je er makkelijk tussen komen.
Maar als je verder weg zit, wordt je er uitgeknikkerd door de jongens die zwaardere zenders hebben en dan moet je de 8 Mhz of de 12 Mhz band gebruiken.
Wich heeft echter maar een radio officier op wacht op elke golflengte.
Die knaap moet de oproep frequentie afzoeken en geeft ons dan allemaal een volgnummer, Wij noemen het de wachtlijst.

Als de lijst compleet is, begint hij met de schepen af te roepen.
Wanneer je beurt tien hebt, moet je lang wachten. Op het moment dat het je beurt is, kan de ontvangst slecht zijn en kan Wick Radio je niet ontvangen.
Als je daarna geen beurt krijgt,  als de lijst is afgewerkt, kom je in de problemen., want als hij de lijst heeft afgewerkt, begint hij met de golflengte af te zoeken en een nieuwe lijst te maken.
De Hoge Frequentie zender van Wick is maar 300 Watt sterk.,
Je kunt dan problemen hebben dat je hem niet kunt ontvangen en hij ook jou niet kan horen.
En dat maakt berichten verzamelen al even leuk, al ze te versturen.

Om eerlijk te zijn, zend Wick nog een extra uitzending uit over al de afgewerkte zaken.
Maar de ontvangst wordt daar ook niet beter door,.
En als de telegrafie gebruikt, is de ontvangst ook de ene dag beter dan de andere dag.
En al die tijd, staat de schipper maar te zeuren, dat ik op de visserij band moet luisteren naar berichten over visserij aangelegenheden.

Deze moeilijkheden en werkdruk leerde mij nieuwe foefjes toe te passen.
Als ik geen beurt krijg op de Hoge Frequentie, wacht ik tot Wick een bewijs van ontvangst geeft aan een schip, en geeft ik een vlugge oproep op mijn werk frequentie.... en hoop alleen maar dat het dezelfde frequentie is als het andere schip gebruikt...zodat ik door kan gaan,
Soms werkt het..
Dan, op de 1.6 Khz  frequentie, waarop alle schepen zitten, probeer ik er maar tussen te komen
Het is wel wat brutaal, maar ik moet mijn berichten kwijt.
Als wij naar het Noorden stomen, zet ik muziek van de BBC op de luidsprekers in het stuurhuis.
De mannen luisteren er naar en praten onderling.
Trawler lui verblijven drie weken  op zee en twee dagen in de haven.
Reis na reis.
En dat zorgt er voor, dat er veel over sex wordt gesproken
Als ik aan het roer sta, doe ik er ook aan mee.
Ik ben een mondige teenager.
Ik kan in de hut van de “derde man “zitten en hier aardig over mee praten.
Maar dit is anders..
Dit is grote mannen taal.
De lugubere verhalen over velerlei orgieën vullen aan wat ik nog niet wist.
Sommige van de mannen vertellen over hun stoei partijen met prostituees.
Dat is voor mij nieuw .
Deze mannen zijn niet levenslustig, maar het is alleen maar wat opgewonden geil geklets.

Wij komen nu bij de Noorse kust, een achtergebleven onherbergzaam gebied, waar de wilde Noorse zee onophoudelijk tegen de gietijzeren klippen slaat.
Op de 66.30 noordelijke breedte graad hebben wij de Poolcirkel gepasseerd.
De winter is in aantocht.
Wij spoeden ons voort naar het ijs en de ononderbroken nachten.
Ik neem contact op met Bodo Radio met een bericht voor de trawler agent in Lodingen.
Wij hebben nog het een en ander nodig.
En ook en een loods, die ons door de fjorden brengt.
We krijgen ook de weer berichten van de lokale radio stations, maar die zijn nu in de Noorse taal.
Ik ben gewend aan de uitzendingen in de Engelse taal
Zij maken nog wel eens fouten met de waarschuwingen.
Het wordt nooit zo slecht als zij zeggen.
De Noren gebruiken een tegengestelde filosofie.
Zij maken het weer een graad slechter.
Oké, zo moet je met een zuidwester op aan dek lopen als het woord “vind “= wind in het weerbericht wordt gebruikt.
Bij het woord “kuling”voelt het aan als storm en bij “sterk -storm “ groeit het uit tot een gillende orkaan.

Vier en een halve dag stomen verwijderd van Hull en we hebben verkenning van de wal..
Deze grote stukken graniet die te voor schijn komen op bakboord boeg,  zijn de Lofoten eilanden.
Toby is goed bekend in deze streek.
Hij komt “deze kant” al op, tijdens zijn hele werkzame leven.
Hij vocht hier ook tegen de Duitsers.
Dat is Vaeroy, vertelt hij mij, als hij wijst naar een van de onherbergzame  massa's en daar, meer naar het noorden, ligt Lofoten Point,
En daar tussen in .... ligt Masken
Ik kijk naar een klein eiland met haar drie grillige pieken, uitstekend boven een kolkende berg mist.... en kan vanaf deze afstand zien, de wanorde van onstuimig water, wat haar omringt.
De mannen hadden het mij al verteld.
Dat zijn de “Mysterieuze bergen”, en de  schuimende draaikolken en stroom versnellingen,  zijn een deel van de beruchte “Lofoten Maelstrom”
Dat is “gek” water, wat ik met mijn kijker observeer en wat thuis hoort in de verhalen van Allen Poe en Jules Verne..
Het lijkt wel een betovering..

Nu met de twee loodsen aan boord, varen we door water zo vlak en helder, als een glas plaat.
Puur onherbergzame bergen, met sneeuw bedekt en onderbroken door bevroren watervallen, toornen zich boven ons uit.
In de schemering zien we groene dalen en bossen met pastelkleurige gehuchten tussen de bomen.
Wij zijn nu in het land van de trollen en Greig's Peer Gynt.( muziek stuk  van componist Edvard Grieg )
                                                                                         
In de lente is de berglucht zo knapperig en bedwelmend als de fijnste wijn.
Daarna in de zomer, zullen de dagen veranderen in zwoele en nooit eindigende dagen.
Maar nu lijkt het.  dat het voor altijd donker is en koud.
De bergen rond om ons heen bevatten veel mineralen, Midden en Hoge radio frequenties laten het hier afweten.
En wat betekend dat voor mij..... dat ons schip niet is uitgerust met VHF ( extra hoge frequentie.
De loodsen laten ons plaatsen zien, waar het magnetisch kompas in cirkels rond draait.
Dwars van Tromso, wijzen de mannen mij op een roestige romp die daar ligt, gedeeltelijk onder water, alsof het een dode walvis is.
Dat is de Tirpitz, vertellen zij mij..
Zij was beschadigd bij een dwerg duikboot aanval, toen zij voor anker lag in de Kaa fjord.
Maar zij was weer gerepareerd en vertrok in April 1944 naar Tromso.
In November van dat jaar werd zij aangevallen door 32 Lancaster bommenwerpers.
De bommenwerpers gooide een 100 voet lang gat in haar.
De Tirpitz kapseisde en nam hierbij 971 manschappen mee de dood in.

Wordt vervolgd

[vreemdeling]

Varen met jagers op vis        No.5


Toby was ondertussen een onstabiele tijdbom geworden.
Hij was kwaad op de beide loodsen, negeerde ze en sprak niet met hen..
Hij was opgewonden en luidruchtig tegen anderen.
Het kwam tot een uitbarsting tijdens de maaltijd.
Toby en ik zaten aan de lange tafel, die bijna de gehele ruimte van de officiers mess-
room  in beslag nam.
Hij zat met lange tanden zijn stew te eten en roerde er steeds met zijn lepel in.
Ik maak mijn maaltijd af met een toetje van custard vla.
Midden op de tafel stond een bord met een lichte en mooie jam taart, die ik ooit had gezien.
Deze kok is toch wel iets aparts.

Een van de loodsen kwam naar beneden.
Hij schepte wat stew op zijn bord uit de schaal bij de deur en kwam bij ons aan de tafel zitten en begon met een vriendelijk gesprek.
Toby negeerde hem. Maar ik antwoordde de loods.
Als ik met de loods sprak, raakte de lepel van Toby steeds harder en sneller zijn bord.
Ik kon voelen dat er een uitbarsting zou komen.
Het leek op een stoomketel,  die op het punt stond uit elkaar te ploffen... stoom ontsnapte uit elke porie.

De loods reikte naar de jam taart.
Maar Toby sprong op en greep de taart weg en rende met de taart naar de trap naar de kombuis en schreeuwde naar de kok.... Haal die taart hier weg, voor die Noren alles opeten. Toen de kok de trap af kwam, gaf Toby hem de volgende orders.....
Maak nooit meer zo'n taart. 
Zij slokken alles op. Het lijken wel een stel rot wolven.
En nu ging Toby tegen mij te keer.
En jij , schreeuwde hij..... Stop met tegen hem te praten.
En laat mij nooit meer zien, dat jij met die lui aan het praten bent.
Het zijn allemaal Quislings !
Ieder van hen.     Hoor je mij ?     Het zijn Quislings.
Ik was verbaasd over deze uitbarsting.
De loods echter hield zich rustig.
Waarschijnlijk wist hij  dat Toby in een wit-zwart wereld leefde.
Kabeljauwen zijn goed. Maar Noren zijn slecht.

Bij de Noordkaap gaf Toby orders om de trawl uit te zetten..
Zoals alle schippers, had hij een notitie boekje vol met posities en datums, wanneer hij daar had gevist, de koers waarin hij gevist had, de weersgesteldheid en wat het resultaat was.

Wij zijn nu op visserij werk uren overgeschakeld.
Achttien uur op en zes uur af,
Toby wil dat ik de volgende dag wacht loop van 08.00 tot 02.00 de volgende dag.
Dat zal dan wel voor de week of tien dagen zo zijn, afhankelijk van de visserij..
De Carthusian, is net als de andere trawlers die ik zie , een zij trawler.
Zij zet de trawl uit en haalt haar over de zijkant van het schip.
Het is gevaarlijk werk,
En als het weer slechter wordt, groeit ook het gevaar.
Het hart van het geheel is de massieve trawl winch met drie kwart mijl kabels op haar trommels.
Van af de winch lopen de vislijnen door de galgen, die zo gconstrueerd zijn,  dat zij het gewicht van de trawl kunnen weerstaan.
Van hier lopen de lijnen het water in en zijn vast gemaakt aan twee otter borden of deuren ( visborden )
De visborden zijn weer vastgemaakt aan de trawl en worden vooruit getrokken.
Het water drukt ze uit elkaar en opent zo de mond van het net.
Daarna volgt het net zelf, wat over de zeebodem wordt gesleept met zijn geopende mond en haar grote buik, wat eindigt in een gesloten eind, de kuil.
Tijdens de eerste trek,  is Toby alleen in het stuurhuis en ik zit in de radio hut.
Ik wordt opgeschrikt door een bloedstollende schreeuw ..... Yaaahhh.
Ik rende naar het stuurhuis en vond hem kronkelend op  zijn rug liggen, zoals een omgekeerd schaap, zijn buik vast houdend en schreeuwend van de pijn, .... en met rollende ogen in zijn oogkassen.
Ik kan hem niet helpen.
Ik probeer wat mogelijk is, maar ik kan hem niet omhoog krijgen en hij is te ver heen om mij te vertellen  wat  hij mankeert.
Ik heb hulp nodig.
Ik vlieg de trap af naar de kombuis, waar de hoofd machinist staat te praten met de kok.
Kom vlug.... roep ik.   Het is de schipper. Hij is ziek.
Zij kijken mij aan en schudden hun hoofd
Er is niets aan de hand met Toby, zegt de hoofd machinist.
Hij knapt wel weer op, als dokter kabeljauw aan boord komt... voegt de kok er aan toe.
En zij hebben gelijk.

We slepen een paar keer op verschillende plaatsen, voordat we vis vinden.
En iedere keer staat Toby te mekkeren en kruipt hij het stuurhuis rond op handen en voeten of rolt zich op zijn rug , schreeuwend van de pijn.
En als het net scheep werd gehaald, klauwt hij zich omhoog naar het voorschot,  tot zijn ogen net over de onderkant van het raam kan kijken.
Maar als er slecht een mand vol vis op het dek stort, geeft hij een brul van afschuw en valt terug op handen en voeten en kruipt hij naar de trap naar zijn hut.
Maar hij krijgt het niet voor elkaar en hij komt weer terug......chagrijnig en alsof hij een pak slaag heeft gekregen.
Hoe langer het duurt voor we vis vinden, des te erger wordt het met hem.
Nu staat hij te schreeuwen om papier.
Ik vind een lade vol met oude kranten, klaarblijkelijk daar opgeslagen, voor zulk soort ogenblikken.
Hij trekt er een uit mijn hand, trek zijn broek naar beneden en gaat in een hurkzit, erover heen zitten en het stuurhuis vult zich met het geluid van een valse doedelzak.
Dan springt hij weer overeind en trek zijn broek op, propt het papier op, loopt door het stuurhuis, trek de deur open en smijt het naar de ontwijkende scholen vis.
Hij valt weer op de grond.....en blaft als een hond.

Een paar halen verder grijpt hij het stuurwiel en trekt zich zelf omhoog.
Maar het stuurwiel draait in het rond en hij valt achterover terug in het stuurhuis,  op zijn rug en kruipt daarna weer op handen en voeten naar het voorschot en kijkt weer eens naar  het dek.
Op dat moment komt een berg vis met veel lawaai, uit de kuil,  in de last vallen.
Toby is genezen.
Hij springt in het rond als een jongetje op zijn verjaardag.
Marconist, Marconist, schreeuwt hij vol blijdschap, kom een hier kijken.
En zo blijft het , gedurende de gehele tijd dat wij aan het vissen zijn.
Met een slechte trek, val Toby flauw en kruipt door het stuurhuis, schreeuwend om een krant.
En met een goede trek, loopt hij op twee voeten over het dek en springt op en neer.... en schreeuw om een Dan boei , die moet worden uitgezet.

Op momenten als deze, als hij zich goed voelt, geeft hij orders dat ik hem via de radio telefonie  in verbinding moet brengen met andere schippers.
En nu is het Toby's beurt om een concert te geven, over de golflengten van de radio telefonie, om te vertellen wat een rot tijd hij nu mee maakt.

Het is het eind van mijn achttien uur durende wacht.
Het is drie uur in de morgen,
Ik klim tegen het schot omhoog om in ruimte te kruipen wat mijn bed genoemd wordt.
Ik word gewekt door het geluid van een radio baken, wat de hut binnen stroomt als een huilende  orang oetan.
Toby zit aan het wiel van de richting zoeker te draaien.
Kom op , Sparks,..... jij krijgt zo verdomd nog last van doorliggen.
Ik trek mijn pijnlijke ledematen uit  mijn koffer en ik staar met groot ongeloof naar de klok.
Het is bijna 5 uur scheepstijd.
Ik lag nog niet eens 3 uur in bed..... en Toby wil peilingen hebben.
Zo leer ik dus, dat mijn begin en eind tijden erg flexibel zijn, maar dat is boven en meer dan zestien uur.
Toen er tien de dagen voorbij waren gegaan, kreeg ik sympathie voor Toby en zijn vreemde gewoonten.
Hij staat onder grote druk door de eigenaar, om vis te vangen,
Bij iedere haal, hangt zijn baan aan een touwtje.
Maar zelfs om mij sympathiek te vinden, een stadsjongen uit de Midlands, daar zit een groot gemoed verschil tussen...... een lege of een volle kuil.
Met een goede trek, drijft er een massief net langszij het schip.... opgezwollen met zilveren vis.
Er kan geen mooier gezicht zijn in de wereld.
Je kan de eerbied horen in de stemmen van de mensen aan dek.
En de meeuwen wentelen en schreeuwen van verwondering.
Dit magische gebeuren laat je nooit los.
Dat is nu juist waarvoor wij komen.
Nu gaan we weer wat achter ui,  t om de vis in de kuil te laten stromen.
Dan wordt de kuil binnen boord gehieuwd.
Het kuil touw wordt los gegooid en de vis valt met veel geraas aan dek.
Het kuiltouw wordt weer vast gezet en de kuil wordt weer overboord gegooid en vult zich weer..... en nog eens...... en nog eens... tot de buik leeg is.

Wordt vervolgd

[vreemdeling]

Varen met jagers op vis.   no.6

Tussen het uitzetten en halen, slepen wij de trawl gedurende een paar uur over de bodem .
De mannen hebben zich verzameld in de krebben en strippen de vis van de laatste haal en smijten de ingewanden naar de schreeuwende vogels en de levers in een mand.
Of zij zijn in het visruim bezig,
IJs hakken met een pikhouweel en trekken manden met vis naar de keeën , waar de vis in wordt opgeslagen, in verschillende soorten..

We gooien een merk boei overboord en trekken de trawl rond de boei, tot de school zich heeft verplaatst.
Maar dat is niet altijd zo.
Maar soms is het slecht en drijft de trawl naar de oppervlakte en ligt leeg gelopen en impotent,  op het koude en donkere water.
De moedeloze matrozen voeren de  handelingen mechanisch uit,  met een paar hekkensluiters in de kuil.
De neerslachtigheid is tastbaar, als zij de trawl weer uitzetten..... met de sombere dekverlichting afstekend tegen de bespotting van de eindeloze Pool nacht.
Als ze hun taak hebben gedaan, sjokken de mannen verveeld naar de kombuis voor een mok cocao of om wat te eten.

Zoals de oude matroos mij vertelde.... alles wat wij hier doen is werken en proberen te blijven bestaan.
Slechte trekken verhogen de kwelling.
Wij willen naar huis
Maar we willen ook betaald worden.
Wij moeten. hier blijven zolang als het gaat.
In feiten zijn de meeste trekken zo'n beetje tussen goed en slecht.
Door de druk, worden sommige schippers verleid om door te blijven vissen als het weer verslechterd.
Ik heb gehoord dat bemanningsleden overboord spoelden terwijl zij aan het strippen waren,
Ik hen zelfs verhalen gehoord van mannen die over boord spoelden in slecht weer en weer terug op het schip werden gegooid, als het schip naast hen omlaag kwam bij een volgende golf.
Maar Toby was een voorzichtige zeeman. Hij bracht nooit mensen in gevaar..

Tussen alle goede en kwade zaken, sjouwde ik de volle manden met lever over het dek.
De lenspoorten waren afgesloten, zodat de vis niet terug kon glijden in de zee
Maar er staat veel water aan dek, wat van de ene naar de ander kant spoelt bij de beweging van het schip.
En daarom heb ik altijd lieslaarzen aan en olie goed.
Ik krijg er nu gevoel voor.
Het is niet gemakkelijk om een volle mand met lever hoog genoeg op te tillen om het in de ketel te storten, staande op een glad houten rooster, met de slingerende en stampende scheep bewegingen..
Zo belandde de eerste lading op het dek en de lever verspreidde zich en gleed weg. Alsof ze zich wilden verwijderen van het visruim en de buiken waar zij uitgerukt waren..
Maar ik had al gauw de beweging te pakken...... om van levers olie te maken.
Ik had een ketel die kookte, een ketel die aan het bezinken was, terwijl ik de derde vulde.
De lever centen is een serieus gebeuren.
Op hun weg naar het achterschip, na het strippen, kwamen zij vaak even door de deur van het ketel ruim kijken en telden de knopen in het stuk touw dat aan een leiding hing..
Ik kijk er ook naar.. maar ik ben er altijd mee bezig !
Wanneer er ook een kans is op mijn wacht, doe ik het koken , maar vergeet ik weleens de knopen.
Zo kook ik meer olie als zij denken.
Dat geeft dan meer geld aan het eind van de reis.
De mannen zullen een grotere bonus krijgen als dat zij hadden verwacht.
En ik krijg ook mijn portie,.
Ik mag dan wel geen goede marconist zijn, maar ik wel levers koken.
In Manchester leer je niet veel over de zee. Maar je leert er veel dingen op een straat..

Toby is gek op informatie.
Ik laat hem er verdrinken.
Als de levers gedaan zijn, spoed ik mij weer naar radio hut, om de gesprekken weer op te vangen en via de luidspreker te laten horen.
Zij zijn meestal simpel.
Allereerst is er een monoloog in één richting gevolgd door een bijna zelfde monoloog, naar de ander kant.
Het is allemaal negatief gedoe, gezeur over het weer en de visserij,  doorspekt met uitdrukkingen als .....”'uwhhh” en.....” kom terug rotzak” . als de mensen zich vastklemmen tegen de beweging van het schip.
Ik probeer er achter te komen welke schepen  het zijn en welke schippers en wat hun vangst is..
Ik schrijf het allemaal op  op de achterkant  vaneen vel oud echo-lood papier, samen met de tijd van opname en de peiling.
Vaak na een goede trek, als ik terug kom in het stuurhuis, vind ik Toby wachtend....gespannen als een trawl kabel.
Het werd onderhand tijd, snauwt hij.
Dan geeft hij mij de koers om te sturen en zegt mij de wacht over te nemen,  terwijl hij naar beneden gaat om een veertig minuten durende slaap te pakken.
Ik ga weer terug naar de radio hut en zet de ontvanger weer aan.
Voor het volgende uur, ben ik  roerganger, uitkijk en marconist.

En zo gaat het vissen door.
De ene trek is een goudmijn. En de volgende  trek is weer zwaar pet.
Dan gaan we maar weer stomen en proberen een van de stemmen die ik heb opgevangen, te lokaliseren, als zij tenminste vis hebben gevangen.
Op dit moment vissen we langs een Duitse trawler.
Maar toen Toby weer terug kwam na zijn slaapje, was de Duitser vertrokken.
Waarom heb je me dat niet verteld... schreeuwt hij.
 Waarom heb je mij niet verteld dat hij ging stomen.
Hij weet waar de vis zit.

Toby kon op de radar de Duitser lokaliseren en wij stoomden vol speed achter haar aan.
Zij bracht ons bij een bank in de buurt van Moermansk, de Russische marine basis.
We zette de trawl uit en visten evenwijdig aan haar
Dit keer vingen we niet veel meer dan een paar kabeljauwen.
Toby was weer terug op handen en voeten en kroop weer door het stuurhuis..
Toen zag hij een Russische trawler stomen, Wij volgden haar
Maar het was dit keer nog slechter als bij de Duitser..
Zij moeten deze Russen in de Siberische zout mijnen opsluiten, als ze thuis komen, was het commentaar, wat Toby over de radio uitkraamde.
Toen kwam er een Russisch oorlog schip ter plaatse en had een schietschijf op sleeptouw. Hij gooide de schietschijf  ten zuiden van ons los..
Daarna stoomde zij naar het noorden en begon op de schietschijf te schieten.... over onze hoofden heen.
Dat was echt koude oorlog gedoe. Maar het was niet aangenaam voor ons.
Toby liet weer de trawl scheep halen en we verplaatsten ons weer.
Jij moet in de mensen in de Midlands vertellen,  als jij thuis komt...., zei hij tegen mij.
Vertel hen,  wat wij meemaken, om een visje voor hen te vangen.

Wij kwamen uiteindelijk in een internationale vloot terecht, die ergens voor de Russische kust aan het vissen was
Sparks, schreeuwde hij.... moet je eens kijken, ......toen wij daar ter plaatse kwamen.
Het was aarden donker buiten,
Maar het was niet de duisternis die Toby mij wilde laten zien, .... het waren de navigatie lichten van de trawlers.
Zij waren vlak bij ons en tot aan, waar het oog reikte, van horizon tot horizon., in elke richting.
Het leek er wel op,  dat we in het centrum van een grote stad waren.
Maar, met meer ontzag nog moesten wij ons realiseren,  dat al die lichten trawlers waren.
En stuk voor stuk trekken zij een onhandige trawl voort..
En allemaal stoomden zij in verschillende richtingen.
Vertel dat thuis ook maar .....als je in Manchester terug komt, zei Toby.
Ik zal het ze thuis vertellen.... als ik terug ben in de Manchester pubs, .... maar ze zullen toch niet begrijpen, wat ik hen vertel.
Het was een opeenhoping van schepen en soms voeren wij een koers, parallel aan een Russische trawler. Aan boord van deze trawlers waren aan dek ook vrouwen werkzaam met mannen.
Het zijn geen net geklede dames uit Moskou.
Het zijn ruige, rood flanellen broeken dragende vrouwen uit de toendra's.
Soms, in de schemering, als wij naar achteren lopen, vanaf het voorschip naar achteren, gebeurd het wel, dat ook zij dat doen.
Wij zwaaien dan naar hen. Zij kijken voorzichtig over hun schouders en als zij uit het zicht zijn van communistische commissaris in het stuurhuis, zwaaien zij haastig terug.
In het midden van deze verschrikkelijke vloot concentratie, komt Toby weer naar het stuurhuis, na mij een poos alleen gelaten te hebben..
Plotseling in er een hoop lawaai.
Vanuit de hoofd luidspreker klinkt een stem, boos en  vuile taal uitschreeuwend.
Tussen alle vloeken en verwensingen, kan ik er toch een boodschap uit halen,
Iemand heeft mijn Dan boei opgevist.   Ik weet wie het is!
En ik breek hem zijn nek, als ik hem in de visserij haven van Hull tegen kom.
Toby wijst naar de dichtst bijzijnde trawler.
Dat is hem....daar, zegt hij en wrijft in zijn handen.
Dat is een verschrikkelijke rotzak.
Maar hij heeft het over jou... je kan beter voor de veiligheid nu over boord springen.
Ik voel dat mijn blaas vol raakt en ga vlug naar het toilet.

Wordt vervolgd.

[vreemdeling]

Varen met jagers op vis      No.7

Het toilet deelt samen met de lever hut,  het achterdek.
De lever hut is aan stuurboord en het toilet aan bakboord,
De deur van het toilet staat constant open, omdat er voor,op een rooster,  een reserve anker is vastgesjord.
Als ik op het toilet zit, kan ik over de hele lengte van het schip kijken..
Passerende  bemanningsleden steken hun hand op als zij op weg zijn naar het voorin of het voordek..
Vandaag, voor ik mijn behoefte doe, kijk ik in de pot en wenst ik dat ik verschoond blijf van ellende. Ik sta in een pijp te gluren, die een paar voet boven het water oppervlak is....geraffineerd geplaatst, zodat de slip- stream van het schip, zich concentreert op het achterwerk van mij en anderen gebruikers.
Dat moet ik u dan wel uitleggen, over de vreemde gevoelens die ik de afgelopen weken heb beleefd.
Maar het is slecht nieuws in de Barentszee, om dat de plaatselijke koelte rechtstreeks van het poolijs afkomt of uit een Russische vrieskist.
Als ik in een bevroren boetedoening houding zit, bemerk ik dat de wind het minste is van mijn problemen.
Wanneer het  schip haar achterschip in het water steekt, krijg ik een diepvries darm spoeling.
Maar aan de andere kant, als zij een grote golf neemt, wordt ik gemarteld, als een heks op een pijnbank.
Bij slecht weer is het toilet een plaats, waar je niet naar toe moet gaan.
Dat is een plaats, waar de oefeningen met je bekken,  niet mogelijk zijn.
Het alternatief is om naar de stookplaat te gaan  en je behoefte op een kolenschop te doen en dan  op het vuur onder de ketels te scheppen.
De oude matroos geeft mij hierbij nog wel een advies.  Als je dan in de hurkzit  bezig bent, beweeg dan met je schouders in de richting van de beweging van het schip...
want dan kan je er nooit achterwaarts op vallen.
Maar al dat soort zaken eindigen toch ook eens een keer.
Wij zijn zover, dat we naar huis gaan stomen.
Nadat de mannen de trawl hebben scheep gezet  en opgeborgen hebben en de luiken geschalkt zijn, wordt het dek gespoeld en geboend.
Mijn karwei is het lever hok schoon te maken.
Ik mag dan wel marconist zijn, maar ik heb de meest lekker ruikende baan op het schip.
Al mijn kleren stinken naar lever olie.

Zo is het halen en meteen zijn wij op weg naar huis.
Als we door de fjorden stomen, kijk ik eerst over mijn schouders, voor ik met een loods praat..... alsof ik een Sovjet dekknecht ben.
Daarna de Noorse zee, waar we door een zuidwester storm door elkaar worden gesmeten, door golven die rechtstreeks uit de Atlantische oceaan komen en over vijf duizend mijl zijn opgebouwd..
De gok berichten beginnen weer te lopen. Daarna de romantische berichten.
Het is voor iedereen zwaar  . Een matroos vertrouwt zijn vrouw toe... Hoe langer ik weg ben , des te zwaarder valt het.
Een stoker is het er grondig mee eens.
Wij zijn nu in een race gewikkeld om de markt te halen.
We kunnen weer Wick radio ontvanger,  op de Radio telefonie band.
We vragen een gesprek aan met de reder en hij geeft permissie om de stoom druk te verhogen, om meer snelheid te halen, om de betreffende markt te halen.
De bemanning vertelt mij dat het opvoeren van de stoomdruk gevaarlijk is..
Maar ze zeggen er niet bij voor wie.
Is het gevaarlijk voor de machinisten.?
Dar is voor mij een vraag ?                Of alleen de machine ?
Het kan mij ook niet meer zo veel schelen.... zolang het voor mij maar niet slecht is. v

Nu mogen we ons gaan wassen en scheren.
We wassen geen kleren op de thuis reis.
We verzamelen ons in de mess-room, met roze gezichten en tien jaar jonger,
Wij komen laat in de avond binnen., net op hert nippertje.
Wij willen van het schip af, we willen weer wat vrijheid.
We willen weer comfortabele bedden.
We willen onze gezinnen zien.
En we willen gezamenlijk wel iets gaan drinken.
Sommigen van de manschappen zijn zo wanhopig, dat zij al van boord af klauteren, als wij de door de sluis varen.
Tijd is kostbaar.
We hebben maar 48 uur........ vier getijen ....
Om naar het kantoor te komen voor de afrekening, en waar in we alles moeten doen, wat gedaan moet worden.
En ik heb bericht gekregen dat ik me moet  melden bij het Marconi kantoor..
En gedurende deze weinige dierbare uren, moeten we er weer voor zorgen dat we terug zijn hier in het dok en weer in de rij gaan staan voor eieren en bacon en wat we nog aan uitrusting nodig hebben,.
Dan weer aan boord stappen en weer terug racen naar de Arctische wateren,
Als dat geen uitbuiting is.... vertel mij het dan,  wat het dan wel is.

Na een paar uur slaap in de Vliegende Engel Mission, ontmoet ik weer enkele leden van de bemanning bij de uitbetaling.
Daarna lopen we naar de hoek van de West Dok laan en Hessle straat voor een borrel en een praatje in de Rayner's pub, voor ik naar huis ga.
In de pub, gaven de mannen een drankje weg aan een jonge knul, die aan het einde van de bar stond . Zij vertelden mij dat hij de enige overlevende was van de trawler Norman.
De Norman was ongeveer een jaar geleden verloren gegaan ....in Oktober 1952... bij Kaap Farewell op Groenland.
Zij was op de rotsen gelopen en de bemanning kon niet de reddingboten te water laten. Het schip maakte een slingering en zij dachten dat het schip om zou slaan.
In paniek sprongen zij overboord en trachtten zij om de wal op te klimmen.
Maar de stroming verhinderde dat en zij lieten hierbij het leven.
Hulp kwam een paar uur later.
Maar op dat moment was hij de enige overlevende.
Die knaap aan het einde van de bar, had de rots vast weten te houden.
Na dat ongeval heeft hij geen zee meer gezien, volgens de mannen.

De tragedie was, dat de Norman die dag niet zonk.
Toen er hulp kwam, zat zij nog steeds vast op de rotsen.
Als de bemanning aan boord was gebleven, zouden zij allen gered zijn geworden., was de conclusie van de mannen.
Dat ie de gouden regel, vertelde mij de oude matroos.
Blijf op het schip,  tot de laatste minuut.
Niemand had mij dat ooit eerder verteld.
Ik leer er iedere dag  weer iets bij..

Toby's eigenlijke marconist was terug van verlof en ik moest dus van boord.
Ik ging naar Manchester om schoon goed te halen.
Daarna was ik weer terug in Hull,  op het kantoor van de Marconi maatschappij, in afwachting van een ander schip..
Ik was een van de groep van marconisten die rond hingen bij het kantoor, lachend en gekheid makend en wandelend naar en van het koffie huis,  wat om de hoek lag.
Mijn nieuwe vrienden waren marconisten van kleinere vaartuigen,
Zij boden hun diensten aan bij Marconie en onder anderen ook aan bij Hellyer Brothers en United Towing
Zij waren van een ander maaksel, dan de normale marconisten..
Na mijn reis op de Carthusian, had ik groot respect voor hen.
Ik kenden er al een paar van van mijn radio opleiding in de Brook's bar in Manchester.
Die knul die daar staat, die lange blonde, is Clive Knaggs Ilkley.
Hij zat op het Bridlington college, voor hij bij ons kwam in de Brook's bar..
En die donkere knul bij hem is Angelo Parez.
Hij is een Spanjool. Hij houdt van dit soort leven..
Die jonge knul in dat mooie bruine pak, die met een stropdas om, is de marconist van de Hildina.
Hij is op het moment niet zo blij, want de klerk heeft hem net verteld, dat de Hildina na een reis,  wordt overgeplaatst naar Fleetwood.
En daarom wil die knaap zo vlug mogelijk van dat schip af, want hij is net getrouwd met een grietje uit Hull.
Maar de klerk vertelt hem... Als jij deze reis vanuit Hull doet en de volgende van uit Fleetwood, het ons tijd  zal geven een verlof te regelen ... en dan zal je waarschijnlijk de Kerstdagen thuis zijn.

Het zou mij niet kunnen schelen als ik uit Fleetwood zou moeten vertrekken.
Uit Manchester is het vrij gemakkelijk.
In feiten heb ik daar geprobeerd een plaats te vinden, voor ik naar Hull kwam.
Ik was eens een dagje uit in Blackpool.
Ik maakte van de gelegenheid gebruik om ook eens Fleetwood te bezoeken en stapte bij een van de trawler maatschappijen binnen voor een baan.
Maar de bedrijfsleider keek mij aan in mijn tropen maatpak en een opzichtige Singapore das en schudde zijn hoofd.
Ik denk niet,  dat u zich thuis zou voelen op een trawler, .....was zijn commentaar.
Gelukkig zijn ze bij de Marconi maatschappij niet zo kieskeurig.

De knaap met dat zwarte krul haar en vette bakkebaarden tot aan zijn kraag,  is de zelf benoemde aanvoerder van de groep.
Hij staat mij sinds in binnen ben gekomen, op te nemen.
Nu begint hij tegen mij te spreken.
Heel veel mensen komen hier naar toe... vertelt hij mij.            Maar zij blijven niet.
Maar jij lijkt mij er een , die dat wel doet.             Jij lijkt op ons.
Het schijnt een compliment te zijn.                       Maar ik maak mij zorgen.                 Ik wil geen vetkuif zijn.
De klerk roept mij nu.
Hij vraagt mij of ik geïnteresseerd ben voor vrachtboot uit Newcastle.
Die neem ik. De rottigste roest boot in de haven zal beter lijken als een luxe hotel aan de wal.
Maar de vetkuif springt op en protesteert.
Hij vertelt de klerk dat ik een trawler man ben.
En kan niet zomaar worden overgeplaatst naar een koopvaardij schip.
Zij betalen alleen maar lage lonen.. vertelt de vetkuif mij.... en daarom nemen wij niet de grote schepen.
De anderen bevestigen dat.          En ik ben het met hen eens.
Als je in Hull bent, doe het op de Hull manier.         Dat is mijn motto.
Later kom ik tot de ontdekking dat de meesten van deze bijzondere groep , speciale papieren hebben.
Zij zijn niet gekwalificeerd,  om dienst te doen op grote schepen.
Daarom werd ik er uitgepikt..

wordt vervolgd.

[vreemdeling]

Varen met Jagers op Vis     No.8

Ik werd naar de Milyna gestuurd. Met haar tonnage van 416 ton, is zij zelfs kleiner dan de Carthusian.
Mij kan het niets schelen. Zij is 15 voet korter en ik hoef dan de lever manden niet zover te slepen.
De Milyna is even oud als ikzelf...negentien jaar oud.
Je zal wel moeten aannemen dat alles aan boord kleiner zal zijn
De radio hut is klein, maar er is de zelfde uitrusting in gepropt, als op de Carthusian .
En het overblijvende vloer gedeelte, wordt ingenomen door een stoel.
Het heeft meer weg van een gecompliseerde telefoon cel.
Er is geen ruimte voor mijn matras. Ik slaap dan ook in een gezamenlijke hut met andere officieren.
De officieren zijn, de stuurman, bootsman, de derde man, hoofd en tweede machinist en ik.
De hut is beneden op het achterdek, onder het hekwerk, toilet en lever hok en boven het roer en de schroef.
Om er te komen moet je een stalen ladder af, bij de kombuis en de deur naar de machine kamer.
Op de bodem van de ladder, kom je in een patrijspoort loze ruimte.
Het is de mess-room van de bemanning.
Op dit schip is er geen ruimte voor een mess-room achter de kombuis.
De kok en de koksmaat slapen in deze ruimte en ook de twee stokers.
Hoe de kok dat voor elkaar krijgt, is mij een raadsel.        Hij weegt 120 kilo.
De bemanning slaapt in het voorin, zoals bijna op alle trawlers.
Door een deur in de bemanning mess-room , kom je in het officiers verblijf.
Dit is ook een  patrijspoort loze ruimte.
Een groot gedeelte van het vloer oppervlak wordt in beslag genomen door een tafel en volgens de ontwerpers in de vorm van het achterschip..... met aan drie zijden een bank.
Er zijn zes nauwe ruimten rond de wanden, net ruim genoeg voor je reserve ontbijt in op te bergen, .......maar het zijn onze kooien.
De kooien zijn uitgerust met schuif deuren, zodat de bewoner niet door de hut wordt geslingerd, als het schip zwaar te keer gaat.
De kooien van de hoofd machinist en de stuurman hebben nog een dwarsschot, wat kleine bergplaatsen vormen om spullen in op te bergen.
De twee mess-rooms worden door een kolenkachels verwarmd.
Als het tijd is om te gaan slapen, klauter in mijn kastje in en sluit de deurtjes.
Er is geen verlichting in de kooi,
Ik lig tegen het metaal van de huidplaten, met de vriezende oceaan aan de andere zijde.
Ik ben op leukere plaatsen geweest.
Condens loopt voortdurend langs de huidplaten.
Bij het opstaan lijkt mijn matras op een nat biscuitje.
Mijn eerste werk voor  iedere wacht is om naar de machine kamer te gaan en mijn matras over de ketel te hangen ,om te drogen.

De Milyna is een goed zeeschip.
Zij is een kleine danseres. Zij neemt iedere hindernis..
Zij volgt het ritme van de golven... er overheen en duiken... er overheen en duiken..
Maar wanneer het boven kracht acht komt, dan krijg ze van die zware klappen
Zij gaat er met volle kracht tegen in..
Het lijkt veel op een fiets die tegen een stenen  muur rijdt , met een snelheid van 10 mijl per uur.
Dat gebeurt wanneer zij haar kont in de lucht steekt, met het roer boven water en met een doorslaande schroef.
Met de zwaarste klappen houden de huidplaten zich wel op haar plaats, maar zij ruimt wel de tafel voor ons af.
Maar het mooiste is, dat zij ons eerst waarschuwt,
Zij deint eerst wat.  Het lijkt wel op tap-dansen. Maar dan... Jongens , hou je vast.

De schipper aan boord van dit schip is Ernie, een grote sterke man, met ogen die bij je binnen dringen vanonder een pet.
Hij is een legende..
Een van de verhalen die ze over hem vertellen is, dat tijdens de oorlog er een  konvooi samenstelling was in de Bridlington baai.
Iemand zag dat er een Duitse mijn naar de schepen dreef.
Zonder een moment na te denken, dook Ernie over boord, zwom er naar toe en hield de mijn tegen, tot de marine arriveerde.
De schipper is een man van weinig woorden,
De stuurman vertelde mij dat op de eerste dag op zee..
Dat was, voor dat Ernie voor het eerst op de brug kwam..
Toen Ernie op de brug kwam, vond ik de woorden van de stuurman erg overdreven.
Ernie is niet een man van weinig woorden het is een man van slechte twee woorden..... garn-fuck  ( het kan mij geen donder schelen ).
Voor mij is het een soort van code. Het betekende feitelijk.. Jij kunt van mij de kolere krijgen.                   Als je niet op hoepelt... sla ik je weg.
Het maakte niet uit wat ik hem gaf, scheepvaart waarschuwingen, zakelijke berichten, trips, informatie met betrekking over de visserij, peilingen... ieder persoonlijke zaak werd beantwoord met “garn-fuck”.

Het werd weer een reis naar de Witte zee.
Dan is  21 dagen op zee.
Ik had gehoopt dat het een reis naar IJsland zou worden,
Dat zijn maar achttien zeedagen of minder.
Drie dagen meer op zee lijkt niet veel, maar als je slechts twee dagen binnen ligt, zijn minuten kostbaar.
Het radiowerk en de lever werkzaamheden zijn hetzelfde als op de Carthusian.
Een plus punt voor Ernie is, dat ik echt zes uur vrij van wacht ben.
Maar de winter is in aantocht en het weer kan slechter worden.
Wij bevinden ons nu bij Moermansk en het stormt.
De golven zijn huizen hoog. Als wij bij IJsland of Noorwegen hadden gevist, hadden we een fjord binnen kunnen lopen  om opperte te zoeken , tot het weer verbeterde.
Maar de Koude Oorlog is er de oorzaak van dat de Russen ons niet laten binnen lopen.
Het kan niet schelen hoe hard het waait, zodra we binnen een mijl van de territoriale wateren zijn, komt er een kanonneerboot naar buiten.
Wij proberen dan onze positie over de grond te handhaven door te liggen steken.
We sturen tegen de zee en wind in, zolang als wij kunnen, met net genoeg vaart,  dat we veilig kunnen sturen.
Als we te ver zijn opgestoken of de mogelijk er is dat we in gevaar komen, laten we ons terug drijven  en zetten de machine stil.

We liggen nog steeds te steken en het weer is zo slecht geworden dat de stuurman en de bootsman de schipper behulpzaam zijn in het stuurhuis, Een matroos staat aan het roer en iedereen houdt zich ergens aan vast.
Ik zet automatisch de ontvanger aan en voeg mij bij de anderen en ik sta vast geklemd in de doorgang naar de radio hut.
Niemand spreekt.
Wij varen tegen een golf omhoog, wat wel een berg lijkt.
En zien de lichten van de andere schepen ver onder ons.
Dan zitten we in een trog ... in een dal van zwart water.
Het schip maakt slagzij.          Zij blijft zo liggen....krakend en steunend.
De stuurman geeft een gil...Als haar stabiliteit goed is , moet ze terug komen.
Ernie gromt.
Bij de toon van zijn stem  denk ik, dat er dan wat hapert als zij het niet doet.
Gelukkig, ze komt weer recht.       Maar ze maakt weer slagzij.
Mijn hart staat bijna stil.
Weer een schreeuw van de stuurman...... kan ze maar terug komen.
Ernie gromt weer.  Ze komt weer terug ......en weer maakt ze slagzij en nu is het de roerganger die schreeuwt.....kan ze maar terug komen.
Het lijkt wel een magische formule. Iedereen barst in lachen uit en de spanning is verdwenen.
De stuurman is niet de enige die in God geloofd.
De bemanning vertelde mij dat één van de jongere matrozen, ook schiet gebedjes bidt als de toestand precair is.
We horen steeds harde klappen en het schip kreunt onder het gewicht van het water.
De jonge matroos draait zijn rug naar ons toe en buigt zijn hoofd.
We stonden eens  in de gang met een groepje te roken, toen het schip een opduvel kreeg.
De kok en de koksmaat kwamen gillend uit de kombuis gestormd ... het water loopt naar binnen via de ventilatoren.
De bemanning knikt naar mij en de jonge matroos. Hij draait zich weer om en buigt zijn hoofd.                       Het lijkt er op dat zij weten wat hij doet.
Ik trek mijn wenkbrauwen op,..... mijn gepaste  minachting tonend over zulk slap gedrag.
Ik doe er geen moeite voor om hen te vertellen .dat ik ieder uur,  mijn verbond met God, de duivel en Neptunus hernieuw... als zij mij heelhuids terug kunnen krijgen in Manchester..... ik nooit zal zweren dat in nooit meer zal drinken of sex te hebben , gedurende mijn verdere leven.

Wordt vervolgd.

[vreemdeling]

Varen met Jagers op vis       No.9

Op deze kolen stoker is er geen beschutte route tussen de verblijven en de brug..
Als je wilt gaan eten, of naar het toilet wilt gaan, moet je het dek op.
Voor de matrozen is het zelfs nog slechter. Zij moeten over het blootgestelde voordek komen en moeten gebruik maken van lijf lijnen.
Als het echt heel slecht wordt, zitten ze opgesloten in het voorin.
Er staat altijd een ketel cacao, vast gezet met slinger latten op de kombuis kachel en een grote schaal met gebakken vis op de tafel.
Ik duik weleens de kombuis in om wat te roken en als ik daar ben, pak ik een stuk vis en een warme dronk.
Bij slecht weer, spoelt er altijd veel water over het dek, daarom ga ik soms over de opbouw en langs de trap naar beneden ,op het achter eind bij  de accomodaties.
Niemand anders doet het op deze manier. Ik ga op weg naar achteren , bij slecht weer in het donker van de Poolnacht.
Ik heb nergens beschutting en ben me er van bewust dat de wind vat op mij heeft en de brekers rond om mij heen zijn en het witte schuim om mij heen stuift.
Ik voel me plotseling kwetsbaar en verlaten.
Als ik terug ga naar de brug, verteld de bootsman mij dat ik dat nooit meer mag doen.
Het is geen raad.          Het is een bevel.

De volgende dag besluiten de jonge matroos en ik om tegelijk te gaan roken.
Op dat moment is het weer afschuwelijk en het schip maakt wat slagzij.
Om even iets te gaan drinken is een kwestie van lieslaarzen aan trekken.
De jonge matroos heeft hierin meer ervaring dan ik.
Hij gaar door de deur aan de lij zijde , over de opbouw, de ladder af en je staat manmoedig op het hoofddek.
Ik neem er de tijd voor. Ik ga de ladder af en ..........Beng.
Een ontzettend grote golf breekt op de andere zijde van het schip.
Het spoelt over alles heen.  Instinct matig haak ik mijn armen rond de treden en knijp mijn handen samen , als er een muur van ijskoud water over de opbouw spoelt, langs de schoorsteen stroomt en over mij heen stort.
Ik word overspoeld door een ijskoude massa.
Ik weet niet of ik nog aan boord ben of in de zee lig en of het schip nog drijft of is gezonken.
Het water begint weg te stromen en een smalle gele staaf komt langzaam in het gezicht.
Het lijkt wel een natte sigaret.
Deze golf had zojuist een grote deuk geslagen in de andere kant van de schoorsteen.
Daarna zie ik de derde man,.... die officier van de wacht is,..... met zijn neus gedrukt tegen het raam van het stuurhuis..
Hij vertelde mij later dat hij verwacht had dat ik overboord was geslagen en de telegraaf al op stand -by had gezet..
Als ik dit maal over het bootdek zou zijn gegaan, zou ik het niet hebben na verteld.

Ik stond nu op het op en neer gaande hoofddek, met mijn lieslaarzen tot de rand toe gevuld met zeewater.  Na deze ervaring......   spreek mij nooit meer over handicaps. Mijn benen en lichaam waren bevroren en ongevoelig.
De jonge matroos was al onder het shelter dek en hing met handen en voeten als een aap aan een pijp. Hij was vrij van het dek.
Ik strompelde naar hem toe, met stijve en loden benen ........ .......en Bang..
Nog zo'n golf stortte zich op het schip.
De jonge matroos schreeuwde... kom hier.
Ik kan het niet.         Mijn benen zijn te zwaar.           
Ik schreeuwde en ik sloeg mijn armen rond de leuning van de opbouw.
En nu kwam het water rond de opbouw, sloeg tegen mij aan, tot aan mijn middel en sleurde en trok aan me.
Ik hing aan de leuning of ik er aan vast was gelast..
Ik was te bang om te sterven.
Met al de deuren naar de accomodaties had ik nu moeite mee.
Ik kon er niet naar binnen gaan met mijn laarzen vol met zeewater en het schip werd nog steeds door golven  overspoeld.
Uiteindelijk was ik terug in mijn hut en verwisselde mijn kleding.
Kijk hij ..........de marconist staat te beven .......zei de tweede machinist.
Hij moet haast bevroren zijn.
Dat is niet van de kou, gromde de stuurman.               Het is alleen maar angst.
Beiden hadden gelijk.
De zee was niet het enige probleem.
Ze bouwen ook gevaren op schepen in.... om ons allert te houden.
Harry, een van de stokers, had een dagelijks karwei, om kolen van de stookplaat naar de kombuis en hutten te brengen, om de voorraad aan te vullen.

Wij zijn nu weer vissende.
En een groep van ons gaat weer aan het werk na een maaltijd te hebben genuttigd.
Als wij nog in de gang staan, klimt Harry de ladder van de machine kamer op,  met een zak kolen op zijn schouder.
Plotseling bezwijkt de ladder onder het gewicht.
De zak en de ladder stortten neer op het metalen dek beneden.
Harry slingerde schreeuwend heen en weer in de ruimte, met zijn ellebogen over de zeewering van de deur..
De kok komt uit de kombuis en ziet wat er gaande is.
Wat is er gaande Harry, ....vraagt hij met een zekere stem, .....neerkijkend op Harry.
Ik wil naar beneden,..... Ik wil naar beneden, schreeuwt Harry.
Nu... laat los en je valt naar beneden .. was het antwoord van de kok.

Terug in der radio hut luister ik naar de trawler band.
Hier komt kapitein Parrot ten tonelen.
Hij is een schipper uit Grimsby die zijn reis begon bij noord oost IJsland.
Nu is hij ook hier in de Barentszee. Hij moet van Beren eiland of vanaf Jan Mayen naar hier zijn gekomen.
Hij is momenteel al twintig wonderlijke dagen op zee en heeft al extra bunkers aan boord moeten nemen in IJsland.
Het kost mij een fortuin, jammert hij.
Wij verdienen niets deze reis.
Hij blijft maar door gaan met klagen, ....zoals schippers altijd doen.
Zodra hij maar even ophoudt,  breekt er iemand op de lijn in en krijst..... Mooie Jongen of Wiens mooie jongen ben je dan.?
Ik kan nergens vis vinden, klaagt kapitein Parrot en weer dat gekrijs van ....“mooie jongen”
En het kleine beetje vis wat we hebben , ligt te rotten  en weer gevolgd door het gekrijs van “mooie jongen”.
Ik stel voor om een peiling  van hem te nemen, maar Eddie antwoord is zoals altijd... garn- fuck.

Ik moet voor Eddie een schip oproepen,   Hij wilt met andere schippers praten.
Maar het is overal hetzelfde. ... iedereen vangt niets.
En hij eindigt altijd met dezelfde woorden...  Het komt door de marconist die ze op deze reis mij hebben gegeven.
Het is een vervloekte Jona uit West Riding.
Dat wordt zijn persoonlijk amen, aan het einde van ieder gesprek.
En voor Eddie... Alles wat verder ligt dan der stank van de vismeel fabriek in het dok in Hull, is West Riding, ofschoon het bezuiden de Humber ligt.
Dan moet het Lincolnshire zijn en dat zijn ook vijanden.

En zo gaan de zonloze dagen voorbij en de eindeloze routine van het vissen en lever koken..... liggen steken....... informatie inwinnen.... richting zoeken ..... visserij  informatie verzamelen..... de laatste vis prijzen noteren en de Noorse weerberichten,,,, en luisteren naar berichten van Wick radio.

Er gaat weer een moment voorbij als de kuil boven water komt, ....weer een terugkerende  gezicht,  wat ik mijn herinnering is opgeslagen.
Ik kijk naar een groep matrozen die in de last staan, onder de dekverlichting.
Tot hun knieën in de zilveren vis.... strippend.....lachend en lol makend, de gele oliejassen glimmend van het water, met het schip stampend en slingerend en de zeemeeuwen krijsend.
Deze knapen verbazen  mij.
Buiten in de ijskoude wind en het buiswater, kunnen zij een sigaret rollen met één hand, tussen hun lippen steken, hem aansteken en met blijdschap oproken ....en toch aan het werk blijvend.
Een van hen, Peter is een echt kleinood.'
Hij heeft een krachtige en mooie tenor stem.
De hele tijd dat hij staat te strippen, zingt hij ballades en pop liedjes.
Zijn stem, nu laag, nu weggevaagd op de wispelturige wind... zal eeuwig zangerig door blijven klinken.
Het gaat nu al een tijdje goed. 
Maar we hebben wel een stel slechte trekken gedaan en zoeken nu langs de kust.
We zijn bezig met de eerste trek op de nieuwe positie en ik ben onder weg  voor het middag eten.
Als ik de ladder af kom en door de matrozen mess-room loop, schreeuw ik tegen de jongens aan tafel....... We hebben het nu voor elkaar... we zitten boven op de vis.
Wie zegt  dat.... vragen zij.
Ik........Ik kan ze ruiken.... zeg ik vertrouwelijk..... omdat ik het kan.
Ze trekken echter gekke gezichten tegen elkaar.
Een uur later halen we...... en de trawl bulkt van de vis...
Ziezo... ik heb het voor elkaar !
Ik ga terug naar de radio hut. en ik hoor weer kapitein Parrot.
Dit maal heeft hij het over zijn kok.
Het kan mij niet schelen dat hij een slechte kok is,  zei de kapitein Parrot.
Ik heb vaak genoeg  gevaren met slechte koks in mijn tijd.
Ik kan er mee leven , als we een slechte kok aan boord hebben.
Maar deze knaap kan helemaal niet koken.
Hij kan niets koken . We moeten zelfs onze cacoa zelf klaar maken.

Wordt vervolgd.

[vreemdeling]

Varen met Jagers op Vis.      No.10.

Uiteindelijk zijn we thuisstomend.
Het Noorse weerbericht  voorspelt zware stormen voor de Noorse zee en overal elders.
Maar de visprijzen zijn veel belovend, wij blijven dus maar door gaan.
Maar de Noren hebben gelijk.
Zodra  we de opperte van de Lofoten eilanden hebben verlaten, komen we in een wereld van massieve zwarte hopen water,   met grommende witte toppen en rondstuivend buiswater.
Er is geen ander oplossing,......  dan maar door blijven zwoegen
Zelfs nu en dan maakt de Milyna gekken bokken sprongen, blijft dan weer steken in haar beweging en gooit haar kont in de lucht.
We zijn al een eind op zee.
Dan slaat de tragedie toe.
Bill, de eerste machinist is op wacht..
Hij klimt een ladder op in de machine kamer om een karweitje te doen.
Op dat moment wordt het schip door een grote golf getroffen.
De schok gooit Bill van de ladder en valt naar beneden met gespreide benen en valt op een metalen hendel of een stang..
De stang raakt hem tussen zijn testikels en de anus, en dringt zijn lichaam binnen.
Het ziet er slecht uit  ..... Echt slecht.
We moeten hem ergens zien binnen te brengen, schreeuwt de stuurman tegen Ernie boven het geraas van de storm uit, als hij het stuurhuis binnen komt.
Garn- fuch, gromt Ernie, 
Ik ken Bill al jaren,      Het zal best wel goed komen met Bill.
Daarna komen de kok en de bootsman in de brug, met dezelfde vraag,
Ernie komt nu wel erg onder druk te staan en  Ernie gaat naar beneden om voor zichzelf de schade op te nemen..
Als hij in de radio hut terug keert  staat zijn gezicht ernstig,
Roep een dokter voor me op, gromt hij.
Ik stuur een dringend bericht naar Wick radio in morse op de 500 klhz.
Het is nacht en het is winter.        De radio reikwijdte is maximum.
We slagen er in een gesproken verbinding te krijgen met een dokter.
Het is door de grote afstand vaak moeilijk om elkaar te verstaan, maar de dokter slaagt er in, het ons te vertellen..
We moeten Bill zo spoedig mogelijk in een ziekenhuis zien te krijgen.
Het is dringend.
Voor Ernie is het tijd om een besluit te nemen.
Alesund in Noorwegen is de dichtst bijzijnde haven.
Dat betekend dat we voor de wind uit moeten gaan varen met windkracht negen.
De bemanning wil hier niets van weten.
De bemanning vertelt mij, dat als je voor de zee uit wil lopen in een storm, de golven het schip kunnen overweldigen en het schip onder water kunnen drukken.
De enige mensen die  het ooit geprobeerd hebben , zijn de IJslanders, als zij last van ijsafzetting krijgen, op de noordelijke visgronden..
IJs afzetting op een schip, kan het schip doen kapseizen.
Maar als je ijsafzetting gaat krijgen bij een Noordelijke storm, kan niemand aan dek komen, om de ijsafzetting te bestrijden.
Als het zo ver komt , nemen de IJslanders het bit tussen de tanden,
Zij lopen er voor weg,......... weg van het ijs.
Dat betekent dan voor de storm uitlopen.
Maar als het een keus is tussen een waarschijnlijke dood en gegarandeerde ......
wat doe je dan ?
Ernie's alternatief is Lerwick, wat wel verder weg is..
Hij schuift zijn pet op zijn hoofd en krabt op zijn kale hoofd..... diep in gedachten.
Hij voelt zich naakt en schuift zijn pet weer terug op zijn hoofd.
Vertel Wick radio, ...gromt hij tegen mij..... dat wij de gewonde man naar Lerwick brengen.

De primitieve radar aan boord van de Milyna heeft maar een beperkt bereik..
En zodoende is de navigatie in dit geval een kwestie van gegist bestek en peilingen met de richting zoeker..
De stuurman en ik werken dan samen .
Hij houdt dan het magnetisch kompas in de gaten en noteert de scheep koers iedere keer als ik een schreeuw geef, bij een peiling.
Het is wel een interessant werk, om  te proberen  een radio peilimg te synchroniseren met het voorschip van een trawler in een storm, als het schip heen en weer wordt geslingerd.
Ik waardeer de peilingen niet hoger als klasse 3, plus of min tien graden.
Ernie begroet al de peilingen met een smalend... garn-fuck.!
Ik blijf naar het baken op Bressay (met  roepletter BY ) zoeken, wat ons binnen kan brengen in Lerwick, maar haar reikwijdte is slechts 20 mijl.
Ernie staat te schelden tegen zijn primitieve radar, om te trachten de regen buien en de golf bewegingen uit elkaar te houden.
Nu krijgen we hulp van Sod's law. De radar pikte het op.
Ernie heeft de radar hard nodig.
Ik kan hem horen stampen en vloeken in het stuurhuis.
De stuurman en ik houden onze hoofden omlaag ..... om een peiling op te vangen.
Maar ik ben te bang om ze aan Ernie te overhandigen.

Ernie wordt nu rustiger.
Ik ben erg blij dat ik hier niet in betrokken ben.
Ik weet niets over radar.
Ik heb nooit op een schip gevaren,dat radar aan boord had, behalve de Carthusian.
Maar Toby liet mij er zelfs niet in kijken..
Het is pas 1953... Ik had zelfs nog nooit een televisie toestel gezien.
Het gaf mij een bepaalde rust. Hier kan ik op vertrouwen
Ik ben hier niet bij betrokken, Ik ben absoluut vuur vast.

Sparks... kom hier.
Ernie stond in deur van de radio hut met het handboek van de radar in zijn hand.
Ik had er al een voorgevoel van.
Het handboek is opengeslagen bij de foto van de scanner.
Ga naar boven... zegt Ernie mij,,,, en maak die plaat los.
Hij wijst op de foto de plaats aan.
Er onder zit een kristal.
Haal die er uit en zet deze er in.
Hij overhandigt mij iets wat op prop lijkt van een proppen schieter.
En zodoende sta ik nu hier... bij de radar mast van de Milyna..... in een zware storm. Tijdens een Shetlandse winter,     bevroren,     doordrenkt van buiswater,     mij vast klemmend en proberend met gevoelloze vingers een kristal te vervangen.
Ernie heeft wel vaart verminderd en hij doet zijn best om het schip rustig te houden, maar het schip gaat nog steeds te keer.
Ik wenste nu wel, dat ik postbode was.



Karwei gedaan en ik keer terug in de warmte van het stuurhuis.
Waar is het oude kristal vraagt Ernie, en beloont mij met een half glas rum.
In de grote bootsman kist, vertel ik hem.
Ik had hem triomfantelijk overboord gegooid.  toen ik terug keerde naar de veiligheid van de brug..
Ernie begint te trillen en gromt   Uhrrr-rrr.
Ernie's gegrom betekent ,,,, graf en dreigend gevaar.
Ik had hem schijnbaar ongelukkig gemaakt, wat ik op kon maken uit zijn gevloek en bedreigingen.
Nu zag ik het probleem. .....Hij kreeg korting op dat stomme kristal.
Ik dronk gauw mijn glas rum leeg, voor dat hij het terug zou pikken.
Ik wist dat niet,..... protesteerde ik.
Dat heeft niemand mij verteld, mompelde ik, toen ik terug keerde naar de radio hut om de klasse 3 richting zoek peilingen te hervatten.

Toen Bill in Lerwick met de stretcher van boord werd gehaald, verscheen Ernie in de deur van het stuurhuis en schreeuwde.... Hebt je nog iets nodig Bill?
Ja... ik moet pissen... was het antwoord van Bill.
Wij hebben hem nooit weer terug gezien.

St,Andrew Dok in de vroege morgen uren van een winterse morgen,
Koud en donker, met de regen schuin neerslaande in de diffuse verlichting van de lampen op de kade.
Trawlers liggen er gemeerd op elkaar zij, levenloos en met natte dekken..
De Milyna is het derde schip vanaf de kade..
Ik klauter over de andere trawlers, wacht even, achting hebbend voor de nietigheid van het schip.
Ja... ik weet dat zij klein is. De derde man had mij dat eens verteld.
Als zij beladen was,  had zij slechts een vrijboord van 23 cm.
Maar vanavond, zelfs met de verscheidene pinten bier in mijn buik, zie ik pas goed hoe klein zij is.
Ik schud het van mij af en stap bij haar aan boord, voorzichtig voor de half dozijn eieren, die in mijn zeezak zitten.
Toen ik naar achter liep, ontmoette ik de bemanning, die zich  beneden deks verzameld had in de mess-room en de hutten.
Het geklets gaat over de vis prijzen die wij hadden gekregen voor onze vangst en de lever centen, over onze gewonde hoofd machinist en de korte tijd dat we in de haven waren, bij vrienden en familie.

Wordt vervolgd.

[vreemdeling]

Varen met Jagers op Vis.    No.11

We ronden Spurn Point en ploegen voort in het slechte weer,
De nooit eindigende storm loeit rond de opbouw.
Ernie, met een... “je moet mij niet storen “gegrom, ...gaat naar zijn hut.
De derde man neemt de wacht over en is verantwoordelijk voor de wacht.
De bootsman en de stuurman gaan naar beneden voor een dutje.

De tijd gaat voort. Het wordt lichter. De bootsman komt in de stuurhut om de wacht over te nemen..
Zij stuurt slecht..... vertelt de derde man.       En het wordt steeds slechter.
Zij staan samen door het raam van het stuurhuis te turen, bedachtzaam en verwonderd..
Hoge golven slaan continu over haar boeg.
Het schip  voelt zwaar en traag aan.
Het is niet het kleine meisje die over de Atlantische rollers huppelt en danst in de armen van de Pool stormen.
Zij gooit het water niet meer van haar af.
Zij begint te reageren als een walvis in haar doodstrijd , als zij getroffen is door een harpoen.
Plotseling.... beseffen zij wat er gaande is.
De bootsman uit een vloek
Het schip is kop zwaar... schreeuwt hij..... Haal de stuurman.
Mensen Lief !   De stuurman aarzelt niet........ Schipper ! Schipper ! Gilt hij naar beneden.
Laat de mannen aan het pompen gaan, ......schreeuwt Ernie,  als hij de trap op klimt en door het stuurhuis loopt, terwijl hij zijn bretels over zijn schouders trekt.
Maar de stuurman is al volop bezig.

De pomp is geblokkeerd !.....  De dekjongen smijt de brug deur open en schreeuwt  dit tegen Ernie.
Ernie schiet door de deur en verdwijnt langs de opbouw, ... weg... om het  zelf te kunnen zien.
Hij constateert, dat  de pomp wordt geblokkeerd door kolen.
Iedere keer als de bemanning het vrij maakt, blokkeert het weer ogenblikkelijk.
De laatste reis, toen de hoofd machinist gewond raakte, was de wacht opvolging in de machine kamer verbroken.
De tweede machinist moest twee wachten zien te overbruggen.
De stoker moesten de “duivels uit de hel” stoken,  om voldoende stoom te houden bij de opgevoerde ketel druk.
En tegelijkertijd moesten zij de tweede machinist helpen om de machine kamer te runnen.
Wanneer wij in de haven komen, zou normaliter de hoofd machinist de taken aan wijzen, die moesten worden uitgevoerd en zou er persoonlijk toezicht op houden.
Een van deze werkzaamheden is de bielzen lens pompen en de biels platen weer terug plaatsen.
De biels platen waren open gelaten voor  het smelt water van het ijs uit het visruim en de pijpen om de bielzen lens te pompen en van daar uit,  overboord.
Dit keer in de haven, was Bill er niet en het machine kamer personeel was afgepeigerd,  na de extra werkzaamheden.
Spoedig nadat het schip was binnen gelopen, schakelden zij over op de normale werkzaamheden.
Niemand van hen had de taak om beslissingen te nemen.
En net als de rest van ons, wilden zij zo spoedig mogelijk van het schip af, om naar huis te gaan.
Hierdoor werden de bielzen niet leeg gepompt en de biels platen weer terug geplaatst.

Voor de tweede keer binnen een week tijd komt Sod's law op de Shetland eilanden, ter sprake.
Op onze tocht naar het Noorden,  hebben wij de kolen voor de thuis reis, opgeslagen in de achter kant van het visruim.
Deze brandstof wordt weer naar de bunkers overgebracht, zodra daar ruimte beschikbaar is..
Maar dit keer, toen het schip in Hull bunkerde, werd de kolen in het visruim gestort
en vulde meteen de geopende bielzen.
Maar nu zitten wij met het probleem dat de bielzen gevuld zijn met water en kolen..
De Milyna zwelgt er in en wordt overstroomt door het water.
De pompen zijn geblokkeerd en het visruim staat onder water..
Ernie stuurt een groep mannen naar de redding boot om deze gereed te  maken, om met de achter laadboom, buiten boord gedraaid te  kunnen worden.
En hij snelt weer terug naar de brug..
Ik stel de zender en ontvanger af op de morse nood frequentie en een tweede zender en ontvanger op de radio telefonie frequentie.
Ik ben nu een man met bretels en een zwemvest aan.
De accu's zijn geladen. Het hele systeem staat stand-by.... klaar voor gebruik.
Ik sta in de deur opening en wacht op acties.
De vorige reis zond ik een nood oproep uit.
Het lijkt er nu ook veel op , dat dit nu weer moet gebeuren, om een SOS sein uit te zenden.
De deur van het stuurhuis vliegt weer open.  Die verdomde laadboom,... schreeuwend de derde man boven het geluid van de wind en zee uit..
De boot werd door een golf gegrepen, toen wij probeerde haar buitenboord te draaien en alles brak af
Ernie vloog weer door de deur naar buiten.
Een korte tijd later kwam Ernie weer terug in het stuurhuis en keek bedenkelijk.
Hij was een bezorgde man.
Het schip ging ten onder in slecht weer.
De pompen waren geblokkeerd. Er was geen reddingboot meer. En het schip was niet uitgerust met redding vlotten.
Het is weer tijd om beslissingen te nemen.
Een onderzoek door de Raad van de Scheepvaart zou deze bemanning als na latend kenmerken.
Wij konden haar niet droog pompen en wij konden de biels platen niet terug plaatsen.
En dit was al zo,  toen wij aan boord kwamen.
Zelfs ik, een groentje en marconist uit West Riding, kon zien dat het schip al diep in het water lag., maar ik zei niets.
Ik dacht,  dat de anderen het wel beter zouden weten als ik..
Ik realiseerde me toen niet, dat het schip niet lens gepompt was.
Ik dacht toen alleen maar dat zij klein was en ik had mijn gedachten bij de 23 centimeter vrijboord.
En bovendien.... Ik ben nieuw hier. Ik moest een beeld vormen.
Ik wilde geen domme dingen zeggen. Ik moest vastberaden kijken.
Misschien hadden de anderen,  soort gelijke redenen.
Ik weet het niet.

Stand-by in de radio hut, ......alleen..... overdacht ik alles.
Het is niet de fout van de bemanning, kwam ik tot de conclusie.
De dader is de trawler eigenaar en zijn hebzucht naar winst.
Alles is deze tak van industrie is winst maken.
Er wordt niets gedaan aan veiligheid.
Trawler eigenaar zijn “Zorg “ types.
Zorgt er voor  dat je vis vangt.
Zorgt er voor dat het aan wal komt.
Zorgt er voor dat het wordt verkocht,
Zorgt er voor de het schip bunkert.
Zorg er voor dat het ijs aan boord krijgt.
Zorgt er voor dat ze weer naar zee gaat,
Zorgt er voor dat zij vis vangt..

De toegestane acht en veertig uur tijd om binnen te liggen is een schandaal.
Het vraagt om moeilijkheden.
Er is geen tijd voor andere dingen.
Het is mijn derde reis naar het Noorden.
Wij hebben nog nooit een sloepen rol gehouden en nog nooit gezien hoe een boot buiten boord moest worden gezet.
Acht en veertig uur in de haven, betekent nog niet dat acht een veertig uur thuis bent. Gedurende die periode hang je rond bij de rederij voor de uitbetaling, moet je er voor zorgen dat alles weer in orde is voor een volgende reis en je moet in die tijd ook nog van en naar het schip..
En als de mannen weer terug gaan naar de haven, weten zij dat zij weer drie verschrikkelijke weken in het vooruitzicht hebben..
En daarom stappen zij de kroeg binnen voor een borrel m.... om de pijn te verzachten.
Ik weet het van mijzelf.
En wie kan het ons kwalijk nemen ?
De mannen hebben haast om van boord af te komen als het schip binnen loopt.
En zij komen aangesloft als zij aan boord komen, op het allerlaatste moment voor vertrek.
En dat zijn de feiten waar door  een schip verloren kan gaan.
De indrukwekkende alles weters van de Raad van de Scheepvaart zullen dit betitelen als..... fouten van de bemanning.
Ik noem het .....uitbuiting.

Wordt vervolgd

[vreemdeling]

Varen met Jagers op Vis                      no.12

Voor de tweede keer in een week, verschuift Ernie zijn pet en krabbelt op zijn kale hoofd.
De praatjes houden nu op..
Ik zoek discreet het  inter-scheep kanaal af.
Geen van de schepen die ik hoor, schijnen bij ons in de buurt te zijn.
En er is ook niets van scheepvaart te zien..
En als het schip zou zinken, is er geen directe redding aanwezig.
En er is ook geen reddingboot waar we in kunnen klimmen.
Wij hebben schepen nodig die naar ons toekomen..... maar dan ook direct.
Maar als wij een nood oproep uitzenden, zullen onze moeilijkheden publiekelijk bekend worden..
Alle vissers gemeenschappen zullen het weten en ook de eigenaar.
En nadien, zelfs als het schip wordt gered, zullen er vragen worden gesteld..
Praatjes zullen de vissersvloot overstromen en het visserij dok van Hull zal een niet te stoppen stroom zijn van Chinese fluister praatjes..
De bemanning zal worden beschuldigd en iedereen aan boord van de Milyna weet dit.
Het is een spel., .....je moet nu eenmaal je baan op een schip verdienen..
Er zijn massa´s mensen, die naar je baan uitkijken.
Een goede naam is alles..
Momenteel,.... op de Milyna, .... zijn reputatie en  carrière´s een gok.

Ernie staat in gedachten tussen twee grote problemen.
Eén is de veiligheid van de bemanning   ....... de andere is hun reputatie.
Ga naar beneden en trek veel warme kleren aan, .....zegt hij mij.... en kom dan hier terug.... maar wel vlug.
Toen ik naar het achterschip liep, zag ik dat iedereen normaal aan hun taken bezig waren.
In de hoofd hut zag ik de stuurman die drijf materiaal uit een kast haalde en ze op de tafel opstapelde.
Dit drijf materiaal was ongeveer 60 centimeter in het vierkant, met grijplijnen aan de zijkanten..
Op elk stuk drijf materiaal stond met grote letters gedrukt..... Drijfvermogen voor acht man.
De stuurman hield er een omhoog.
Kijk hier eens , Sparks... schreeuwde hij..... Moet je eens voorstellen dat we met acht man hier aan hangen.!
Ik klom weer de ladder op bij de kombuis,  waar de kok bezig was om eten klaar te maken voor de bemanning, die vermoeid binnen kwamen, na hun werkzaamheden.
Toen ik in de buurt van de koksmaat kwam, die bezig was de bemanning te bedienen, zei hij tegen mij... het schip gaat zinken, Sparks.
Zijn sten was vol ongeloof.
Ik knikte naar hen en zei... ja., ik weet het, .......maar geloofde het niet.
Het leek mij allemaal zo onwerkelijk..
Terug in de radio hut, was er niets veranderd.
Vertrouwde berichten knerpten uit de ontvangers. De zender zoemde. Het was er warm en knus, Het schip maakte niet veel slagzij meer.
Er was een onjuist gevoel van veiligheid.
We zouden ten onder gaan tijdens een storm in de Noordzee.
Ik dacht bij mijzelf.... Zo is het, zoals het er nu uit ziet .

Ik ben vaak verwonderd, 
Nu wist ik het.....en ik voelde mij heel ontspannen.
Beneden deks, in een andere wereld, was de bemanning fanatiek bezig kolen te verplaatsen in de achterzijde van het visruim.
Zij moesten bij de open bielzen zien de komen, om ze vrij te maken van kolen en de biels platen weer te sluiten en het water er uit te pompen.
Zij trimde en her trimde het schip en wisselden elkaar regelmatig af voor een verfrissing en een rust periode.

En op de brug hield Ernie zich rustig.
En op he\t laatst viel alles toch nog mee.
De pompen waren vrij en de bielzen werden leeg gepompt. 
Het schip werd weer recht getrimd en  we waren weer onder weg naar de Witte zee..
Nu begon het wijzen met de vinger en  ernstige beschuldigingen werden geuit.
Het was maar net goede afgelopen.
Zo was het nu altijd. !    Maar niemand wist het.

Het was de 1e December 1953..
De beschuldigingen zijn eindelijk afgelopen en we zijn weer aan onze normale werkzaamheden..
We bevinden ons ten oosten van de Orkney eilanden.
En we staan in de rij voor Wick radio, of er nog berichten voor ons zijn.
De radio operateur van Wick radio breekt plotseling de verbinding af en vertelt ons om de oproep en stand-by frequentie uit te luisteren, naar een nood oproep..
Ik schakelt het meteen door naar de luidspreker in het stuurhuis zodat de bootsman alles kan volgen..
Op de oproep frequentie schreeuwt de schipper van de Velia tegen Wick radio, dat de nood oproep afkomstig was van de trawler Hildina.
Zij viste bij ons in de buurt, 50 mijl N.t.W van  Sule Skerry.
Ze sleepte in een westelijke koers. Ik kan nog steeds de rook van het schip aan de horizon zien.
Wij hebben de trawl gekapt om haar te gaan helpen..

Ik sta in de deur van radio hut met de bootsman en een van de matrozen te roken en te luisteren naar het drama..
De andere matroos staat aan het roer met een sigaret in zijn mond en staat ook ernstig te luisteren.
Het is de eerste reis van de Hildina vanuit Fleetwood.
Zij was op 26 November overgeplaatst vanuit Hull naar Fleetwood,
Slechts vijf dagen geleden.
En die pas getrouwde marconist was bij haar aan boord.
Het verhaal krijgen wij met stukjes en beetjes te horen.
De Velia rapporteert op het laatst , dat zij acht man heeft opgepikt.
De Velia is een zusterschip van de Hildina. Zij komt ook uit Fleetwood.
De beide schepen behoren toe aan de rederij J.Marr en Zonen.
De schipper van de Velia verneemt het relaas over de ramp van de overlevenden en geeft het door aan Wick radio.

De Hildina was bij slecht weer vissende,
Plotseling liep haar trawl vast op de bodem. Het vast gelopen vistuig trok het schip over een kant.
Vervolgens sloeg een hoge golf de waterdichte deur van de accommodatie in.
Meer golven volgden,  met als gevolg, dat het schip kapseisde..
Een machinist rende de de ladder af van de machine kamer om de machine uit te schakelen.
De marconist holde naar de radio hut om een Mayday uit te zenden.
De schipper en drie  leden van de bemanning probeerden het vistuig los te krijgen.
De stuurman en de rest van de bemanning trachtte de boot buiten boord te zetten,  in afwachting van de orders.... schip verlaten !.
En te midden van dit alles sloeg de Hildina om .....en zonk..
De marconist, machinist, schipper er de drie helpers gingen met het schip ten onder.

Toen we door de fjorden stoomden, was Ernie heel ontspannen.
Ik kon zelfs met de loodsen praten.
En op deze reis hadden de Noorse bos bewoners hun bomen prachtig versierd met kerst verlichting..
Wij voeren  door een prachtig sprookjes land..
De realiteit kwam weer bij de Noordkaap.
We zijn weer terug in onze visserij routine en het weer wordt steeds slechter..
De Engels trawlers, die  hier aanwezig zijn,  maken zelf de wet uit..
Een Engelse radio band van schip -naar- wal verkeer,  wordt overgenomen voor een onderlinge oproep en beantwoord frequentie.
Dat laat alle inter-scheerps kanalen vrij voor geklets over visserij aangelegenheden.
Kanaal zes is een duidelijke keus, omdat het dichtst bijzijnde station,wat deze frequentie gebruikt, Humber radio is.
Maar op deze afstand kan zij ons toch niet horen.
Het is erg handig, want je kunt nu altijd vinden, wie je nodig hebt, als je op kanaal zes inschakelt.

Op een van de trawlers uit Grimsby, zit een matroos die een prachtige bariton stem heeft.
Iedere Zondag morgen laat de schipper hem op kanaal zes,  het “Onze Vader “ voor ons zingen.
Dat is altijd een betoverend  moment.
En wij hebben betoverende momenten nodig.
Het weer is ook nog te slecht om te vissen en het verslechterd nog steeds.
Hier is een grote vissersvloot verzamelt,  uit alle vissersplaatsen in Engeland....
opstekend en weer terug te laten drijven ,om te proberen hun plaats op deze bank te behouden.
Maar er staat een een storm met kracht negen en uitschietend tot kracht tien,  in een  sneeuwstorm.
Maar we zitten nu in de sneeuwstorm en zien niets.
We maken een vlugge controle.
Alle Britse schepen melden zich,
Op elke Britse trawler kijken en luisteren de wacht op de brug en in de radio hut..
Ernie kan op de radar niets zien.
Radio Vardo zend een nood signaal uit.
Een Fins vrachtschip bevindt zich tussen ons in en is gezonken..
En omdat wij de nood golf niet hebben uitgeluisterd, hebben we het nood signaal niet gehoord.
Ik frons mijn gezicht. ..Ik voel mij schuldig.  En dat doet pijn.
Ik had genoeg ontvangers hier, om een nood signaal te ontvangen.
De moeilijkheid is, dat wij allemaal gericht zijn op vis en andere dingen uit onze gedachten plaatsen
Iedere minuut van iedere dag, hoe het weer ook is, staan wij onder druk on vis te vangen.
Maar ik zweer je, dat ik voortaan op de nood golf blijf uitluisteren.

Twee trawlers, één uit Grimsby en één uit Fleetwood, slaagden er in de bemanning van het vrachtschip te redden.   
Achttien mannen en twee vrouwen...... in de meest ondenkbare en verschrikkelijke omstandigheden..
Andere trawlers hielden stand -by  en assisteerden  met hun zoeklichten, tussen de sneeuwvlagen door.
Ze hadden de Milyna niet nodig.
Dank God,,, want we kunnen niet zien waar wij zijn..

Wordt vervolgd

[vreemdeling]

Varen met Jagers op Vis                     no.13

Ernie duikt een kleine baai binnen bij de Noordkaap, om ons uit het slechte weer te houden.
Het is een onbarmhartige plek.
Steile rotswanden toornen rondom,  boven ons uit, glinsterend van het ijs.
Ze zijn zo dicht bij,  dat je denkt,  dat je ze kunt aanraken,
Tijdens de sneeuwstormen is het angst aanjagend.
Maar het is er beter als op zee.
De storm slapt wat af en we gaan weer naar buiten.
Ernie gebruikt het slechte weer om zich te laten afzakken naar Beren eiland..
In dit weer kunnen we toch niet vissen.

Alle schepen, die nu onderweg zijn naar het noorden vanaf Engeland, zullen de Kerstdagen op zee doorbrengen,
Zij sturen allemaal hun bundels Kerst groeten via Wick radio.
Ze zenden tien tot dertig berichten per keer uit... voor aflevering tijdens de Kerst..
En Wick radio stuurt dezelfde hoeveelheid naar hen..
En zo is het een zwaar karwei,  om het gecodeerde rapport van Ernie, aan de reder te verzenden.

We zijn bij Beren eiland.
Het weer kan hier slechter zijn dan ergens anders.
Het is ook de koudste plaats om vis te vangen.
Moet je de zee eens bekijken.
Zie je die mist naar ons toe kruipen ?.
Dat is de Zwarte Rijp.
Zie je hoe spookachtig het is.
Wacht maar eens af, als het over het schip kruipt, tot je de schaduw ziet van haar opbouw en schoorsteen.
Je kunt de griezelige stilte er van voelen ?
Je kunt ook  al voelen,  hoe koud het is geworden.
Het lijken mij wel de vingers van de dood.
Moet je eens zien hoe het buiswater aan dek bevriest..
 Alles is reeds met ijs bedekt.
De mannen zullen aan dek moeten komen, om het ijs weg te hakken.
Zij zijn echt bang voor de Zwarte Rijp.
Het heeft een sinistere reputatie.
Het kan zich aan de radio antenne hechten,  tot het krakend op het dek stort..
IJs zoals dit,  kan een schip doen kapseizen..
Dan begrijp je pas , hoe slecht het is !
Maar het is OK zo lang je het onder controle kunt houden en de zware stormen weg blijven.
Als er een storm komt, terwijl er rijp afzet..... kan je in de grootste problemen komen.
Omdat, als je aan dek komt, je op ijs staat.
En bij slecht weer kan je niet op ijs staan  ....en kan je het niet weg hakken.
Je hebt geen schippers papieren nodig om dat te begrijpen..
Schepen kunnen wel een storm uit rijden.
Maar ijs rijden een schip uit ... en nemen haar mee de dood in .

Gelukkig komen bij Bereneiland de zware winden uit het Zuid -Westen..
Dat geeft wel zware zeegang.
Maar de storm is warm genoeg om het ijs in de baai te houden.
Zo krijg je geen fatale combinatie..
Maar bij de noord kust van IJsland komen de stormen vanuit het Noorden.
En dat is ook, wanneer het ijs komt, gelijktijdig met de storm..
En dat is echt slecht nieuws.

Maar bekijk het ook eens van de vrolijke kant.
Hier, met de heldere lucht zoals nu, steken zij het Noorderlicht aan.
Als je nu omhoog kijkt, kunt je het zien.
Vandaag lijken het wel zoeklichten die in de lucht schijnen. Ik ving er gisteren een glimp van op wat op twee zware rook ringen leek,,, steeds afnemend en aangroeiend boven mijn hoofd..
Als je je ogen open houdt voor dat we naar huis gaan, zal je fantastische multi gekleurde patronen overal aan de hemel zien staan.
Het is alsof je naar een hypnotiseerde caleidoscoop kijkt.
Het is hier de plaats waar God de regenboog maakt..

We zijn weer terug in de Noorse zee........ op de thuis reis.
Het weer is weer even slecht, zoals het er altijd al is.
Het houdt nooit op.
Maar wat verwacht je in de winter. ?
En , jawel...... we zullen met de Kerstdagen thuis zijn..

Beng.

Ik heb nog nooit eerder zo'n zware klap van een golf gevoeld. Wat een klap.
Het is een wonder dat het schip niet in stukken is geslagen.
Voel je , hoe de Milyna nu tegen de golf omhoog kruipt .... om te proberen er overheen ter komen.
Het moet een enorme golf zijn geweest. 
Voel eens hoe het schip aan het schudden is en hoe het schip werkt !
Ik zou zweren dat zij achteruit ging.
Gelukkig glijdt zij nu aan de andere kant naar beneden.
Wat was dat.... werd er uit het stuurhuis geschreeuwd.
Wat gebeurde er ?
Het leek wel of zij op een mijn was gelopen.
Daar komt er nog een.
Maar deze keer stort er een massa water aan dek.
Je kunt het voelen.
Het lijkt wel of zij niet meer vooruit gaat.
Of ze als voor dood in het water ligt.
Ze ligt verschrikkelijk te trillen.... te vechten om omhoog te komen.
Beng.
Ik geloof het niet.
Dat is er nog een,.
En zij is nog niet eens hersteld van de eerste twee..
Voel haar eens trillen onder het gewicht van het water, zich inspannend om het van zich af te schudden.
Ze komt omhoog.
 Ze drijft nog steeds.
Dank God op je blote knieën er voor.
Het is gelukt.
We gaan weer verder... er over en duiken er over en duiken,
Wat een schip !
Het was echter een hachelijk moment.
De schipper is nu ook in het stuurhuis.
Hij wilt weten wat er gebeurde.
De stuurman vertelt hem alles.
De roerganger zag de massieve golf aan komen en stuurde haar er soepel in.
Toen zag de stuurman hem verstijven van angst.
De roerganger zag nog twee reusachtige golven achter de eerste oprijzen... de een na de ander.
De stuurman ziet het nu ook, holt naar het stuurwiel, gooit de man van het stuurwiel af en neemt zelf het roer over.
Dat was al dat geschreeuw in het stuurhuis..

wordt vervolgd

[vreemdeling]

                    Varen met jagers op Vis    No.14

Marconist.... dat is Ernie die roept..... Zijn er nog schepen in moeilijkheden ?
Nee ... vertel ik hem..
Ik heb geen twijfels.
Ik hield de wacht op beide nood golven,  zowel op de telegrafie golf, zowel op de Radio telefonie golf nood frequenties.
Kom eens hier en kijk daar eens naar,,,,,zegt hij tegen mij.
Ik ga het stuurhuis in en ga bij de stuurman staan en een van de matrozen.
Ernie heeft zijn kijker gericht op een vrachtschip op stuurboord boeg.
De andere matroos, de man die van angst bevroor, staat weer aan het roer en is weer helemaal opgeknapt..
Het vrachtschip heeft zwaar slagzij en werkt zwaar in de zee.
Als wij dichter bij komen, zie ik dat de deklast is gaan schuiven.
Een gedeelte hangt al buiten boord.
Dat veroorzaakt de slagzij.
Als we nog dichter bij komen, zien we bemanningsleden vertwijfeld op het hellende dek aan het werk..
Zij zit echt in moeilijkheden... zegt de stuurman.
En dit is in vrede tijd.
Ik knik.
Als zij ook getroffen is door de drie golven, die wij ook hebben meegemaakt, verwondert het mij niet.
Ernie geeft mij de Aldis lamp.
Kijk eens of zij hulp nodig heeft.... zegt hij mij.
Ik sein diverse keren, maar geen antwoord.
Ik ga daarom naar de radio hut en roep haar op , ....op de radio telefonie golf.
Onbekend schip aan stuurboord....... Dit is de Engelse trawler Milyna....... Kunt U mij
horen ? .....Over.
Geen enkel teken.
Nu probeer ik het in morse op de 500 Khz,  op de telegrafie golf.
Maar alles tevergeefs.
Het is een Russisch schip.
We kunnen dat zien door de hiëroglyfe letters op haar boeg en achterschip.
Dit is echt de koude oorlog.
Zij wil ons niet kennen.
Stront voor Dank.
Wij hebben geen tijd om ons als een stelletje stomme dwazen te gedragen.
Wij moeten de markt zien te halen. En de Kerstdagen komen er aan.
Wij wensen haar in stilte een goede reis.
We stomen weg en laten haar aan haar lot over.
Ik blijf uitluisteren op de nood golf.
Maar van haar wordt niet gehoord.
Ons mysterieuze schip blijft een mysterie.

Het is Februari 1954,
Ik ben in Manchester en heb mijn, naar onheil ruikende vuile goed,  in de wasserette gebracht..
Ik ben gisteravond thuis gekomen en ik ga vanmiddag weer terug naar Hull.
Ik heb al bier ingekocht voor de trein reis.
Ik kom beneden met een wazige blik en een kater,  van de kroegen tocht van gister avond.
Er is weer een trawler vergaan, ......zegt mijn moeder beschuldigend.
Zij is erg gelovig... zij eet iedere Vrijdag vis.
Maar ondanks haar gebeden, blijven er trawlers vergaan en verdrinken er visserlui.
Zij voelt dat er iets gaande is,
Maar zij kan er niet de vinger opleggen.
Zij voelt echter. dat ik er ook mee te maken heb.
Ik luister naar het nieuws van een uur.
De trawler Laforey is ondersteboven aangetroffen voor de Noorse kust.
De trawler Gantley had gister avond een noodsein uitgezonden.
Zij melde dat zij op het Yttero rif was vastgelopen en slagzij maakte..
De tijd gaat door.
De zoektocht wordt gestaakt.
Er zijn geen overlevenden.
Toen ik gisteravond stond te darten, stierven de Gatley en negentien collega's uit Grimsby een verschrikkelijke dood,  door de handen van dat meedogenloze team  van... de Noorse zee en haar geniepige kusten.

Onze eerste machinist Bill en deze twee schepen, de Hildina en de Laforey hebben allemaal hun noodlot ontmoet,  binnen een kleine twee maanden.
Drie weken later kwam ik de stuurman van de Carthusian tegen in de Rayner's pub op de West Dok laan.
Hij vertelde mij nog meer slecht nieuws.
Een van haar matrozen was gestorven.
Toen zij de trawl aan het uitzetten waren, stond de matroos op het achterschip..
Echter , hij verloor zijn evenwicht en gleed uit op een rooster..
Scheurde zijn navel.... volgens de stuurman.
Toen wij binnen liepen, ging de man naar huis ........ en stierf aan zijn verwondingen.

De stuurman was aanwezig bij het onderzoek van het ongeval.
Hij schudde zijn hoofd vol ongeloof.
Er zat geen enkele visserman in de jury......vertelt hij.
Alleen maar mensen,  die het niet begrijpen, waar je het over hebt.
Ik moest zelfs voor  die lui tekeningen maken.
Ik moest zelfs een rooster tekenen.
Waarom werd de man niet rechtstreeks naar het ziekenhuis gebracht, toen het schip binnen liep.?.... vroeg de rechter.
Ik was te druk bezig om de vangst in de afslag te krijgen.
Er staat geld op het spel.... vertelde de stuurman de rechter.
Maar is geld belangrijker dan een mensen leven... vroeg de rechter ?
In de visserij haven van Hull is dit wel het geval.... volgens de stuurman.
Dat telt nu eenmaal..

Einde.

[vreemdeling]

Een Nieuwe Baan     No.1

Na mijn dienst periode in de RAF,  vond ik het moeilijk om terug te keren in het normale leven.
Een korte tijd was ik werkzaam in mijn oude beroep van dienst verlening voor radio's en televisie.
De BBC televisie dienst was een paar jaar voor het uitbreken van de oorlog hiermee gestart, maar het werd al snel voor het uit uitbreken van de oorlog weer gestopt, daar was geconstateerd dat de TV zender in Alexandra Palace als een uitstekende baken fungeerde, voor de Duitse bommenwerpers op weg naar London.
Nu was het weer opnieuw opgestart en in plaats van slechts enkele keren per dag, werd het uitzonderlijk populair.
De bestudering van de nieuwe televisie techniek was heel interessant, maar na een paar maanden wilde ik een meer verantwoordelijker baan, waar ik gebruik kon maken van de  vaardigheid en kennis, die ik geleerd had in de militaire dienst en bij de TRE.
Uiteindelijk kwam ik in dienst bij een andere maatschappij, de  Pye Marine, wat bezig was zich in te werken in de groeiende elektronische markt.
Het moederbedrijf stond goed bekend voor hun radio ontvang toestellen en nu richtte zij zich ook op televisie en hoog frequentie verbindingen.

De Pye Marine maatschappij had en werkmaatschappij in Lowestoft geopend, een visserij haven aan de oostkust van Norfolk en deze plaats had ook nog enige scheepswerven die visserij trawler bouwden voor de Noordzee- en Arctische vloot.
Ons laboratorium  werd in een verlaten watertoren opgezet, wat ons een wijds uitzicht verschafte van de omgevende stad en haven en ook veel oefeningen voor ons,  bij het op en neer klimmen van de vele treden.
In de eerste maanden ontwierp ik een zender/ontvanger voor kleinere vaartuigen en ik hielp haar door de goedkeuring testen van  de overheid heen.
Dit was naar allen tevredenheid en hierna werd ik naar Lille in Frankrijk gestuurd om een echo lood / vis zoeker te onderzoeken, wat was gepromoot, als antwoord op de vele problemen om vis te vinden in dieper water.
De uitvinder echter had weinig praktische ervaring met de elektriciteit voorziening op schepen en hij had een enorme vierkante kist gebouwd met een complex systeem van schakelaars en knoppen, dat al praktisch garandeerde, dat het systeem bijna onmogelijk op zee gebruikt kon worden.
Onze maatschappij kocht de rechten van het basis ontwerp en aan mij werd de taak toebedeeld om een meer praktische machine te ontwerpen.
Dit  introduceerde mij in het leven van de diepzee visserman en vijf jaar hecht contact met de zee.

Tot die tijd waren de meeste diepte meters in principe elektro mechanische apparaten.
Een grote condensator werd tot een zeer hoge voltage geladen en daarna ontladen, door middel van een elektro mechanisch relais en door de ultrasonische omvormer geleid,  in de romp van het schip.
Dit systeem was heel erg simpel,  maar had twee grote tekortkomingen.
Eerst had het erg dikke en zware, kabels met een lage weerstand nodig naar de omvormer, om de verliezen te reduceren vanaf de zeer hoge DC stroom, wat de afstand tussen de zender en de omvormer vormde en zodoende de installatie moeilijk maakte.
Ten tweede. De zender zond een uitzonderlijke korte ultrasonische piek van erg hoge energie uit als de stroom werd aangewend, maar dat door bleef gaan met “bellen “als medestander, gedurende enige tijd, als de condensator werd ontladen.
Deze slecht wordende trillingen blokkeerde reëel de ontvangst van kleine echo's van doelen erg dicht bij de grote echo's,  die werden veroorzaakt door de zeebodem en in het bijzonder de diepte meter verhinderde van het ontdekken van de op de bodem voedsel zoekende vis.
De trawl netten in die periode waren erg groot en ik geloof dat zij een opening hadden van zes voet boven de zware rollende stalen bobines, die de trawl  op de zee bodem hielden.
Ofschoon de echo lood apparaten van die dagen scholen vis op hun papier rollen konden identificeren en wanneer het net over deze aangegeven positie werd getrokken, dat er vaak niets werd gevangen.
Hier tegen over stond, dat goede vangsten werden gedaan,   als het echo lood in het geheel geen vis echo's aan gaf..
Om die reden was het gebruik van het echolood om vis te vinden, gezien werd als iets
ondoelmatig en de meeste schippers in principe vertrouwden op hun ervaring en intuïtie.
Wij  hoopten dat onze nieuwe uitvoering deze ideeën zouden veranderen.

Toen wij eenmaal het aanvankelijke ontwerp van onze “Vis-vinder”had afgewerkt, ontdekten wij dat wij kleine objecten op een paar inch van de bodem konden ontdekken.. Wij activeerde de omvormer op haar resonantie frequentie van 30khz met een erg korte golf van deze frequentie, die ook het zgn. “bellen “weg werkte als de uitzending op hield.
In aanvulling, daar geen DC stroom hier mee te maken had, konden wij een erg lange overeen komende kabel gebruiken, tussen de zender en omvormer, met weinig verlies van het signaal..
Bij een proef zette wij de omvormer aan het begin van het netwerk, aan het eind van een bijna een mijl lange kabel en maten wij de opening van het net op..
Tot ieders verbazing was de opening van het net slechts één voet en daar het oude echo lood geen objecten dicht bij de zeebodem kon onderscheiden , werd het mysterie van vis vangen tegenover de resultaten van de elektro- mechanische diepte meters, verklaard.
Ik geloof dat wij de eerste personen waren die het sonar systeem op deze wijze gebruikten en dit resulteerde in de ontwikkeling van een gesleepte omvormer opstelling.

Ik wist niet, toen ik met dit werk begon, hoe de voorgaande echo loden waren ontworpen en hoe zij werkten, wat waarschijnlijk in mijn voordeel was..
Ik keek naar het ontwerp en de uitvoering van onze nieuwe uitvoering, met een ongebruikelijke houding.
Ik gebruikte mijn ondervinding van het radar circuit, gekoppeld met het basis idee van de Franse uitvinder en had geen idee op dat moment, dat wij een nieuwe technologie hadden ontdekt.
Echter, voor wij hier mee klaar waren , waren de Franse uitvinder en ik, beloond met het basis patent voor “het gebruik van voortdurende golflengten uitzendingen voor onderwater signalen.

De volgende periode, toen  veel bezoekers naar ons laboratorium kwamen, van verantwoordelijken van de NATO  en officieren van de Marine, tot visschippers.
Op de vraag van de Luchtmacht en om te helpen om onze claim te bewijzen, over de accuraatstheid van het toestel, installeerden wij een set in een redding sloep van de Luchtmacht en gingen op jacht naar pakketten met instrumenten van experimentele raketten.
Op dat moment gebruikte het Britse leger een raket gebied, in de Ierse zee om experimentele raketten te testen, maar hadden moeilijkheden met het vinden van de instrument pakketten uit de raketten,  als de test vlucht afgelopen was..
Wij voeren een tijdje rond in de Ierse zee en succesvol pikten wij alle doelen op, waarvan ons was gevraagd, deze te vinden..

Pye Marine accepteerde een aanvraag om een schriftelijk verslag uit te brengen over ons toestel op de United Nation Voedsel en Landbouw Organisatie vergadering die in Hamburg samen kwam en ik werd gevraagd om de maatschappij  te vertegenwoordigen en de presentatie te verzorgen.
Het werd bijzonder goed ontvangen en zette echt het systeem in de kijker.
Echter, voor wij het commerciële gebruik  konden promoten, moesten wij de praktische ervaring zien te verkrijgen en zo ging ik op weg naar Grimsby, een van de grootste visserij havens aan de Oostkust van Engeland..
Hier ondervond ik de harde leerschool van het installeren en het werken met het instrument.

Afspraken werden gemaakt om het toestel op een diep-zee trawler te installeren.
Ik zal het schip maar Valetta noemen ( De namen van de schepen en personen zijn veranderd om redenen die wel duidelijk zijn.)
De Valetta  was het eigendom  van een zeer oude maatschappij, dat al bestond vanaf de tijd dat er nog met zeilschepen werd gevist.
Zij waren uitermate conservatief in hun doen en laten en in die tijd wilden zij geen diesel motoren in hun schepen plaatsen, want zij geloofden in de uiterste betrouwbaarheid van stoom..
De Valetta  werd dan ook hier door voortgedreven met een triple expansie drie cilinder stoom machine,  met olie gestookte ketels.
Dit gaf haar een kruis snelheid van 13 mijl en het was een monsterachtige machine, groot en solide, maar van de uiterste betrouwbaarheid.
Dat was nogal confortabel varen tijdens een storm in de Pool zee, vele honderden mijlen verwijderd van havens..
Het was ook een uitzonderlijke rustige machine en door de “rekbaarheid “ van een stoom machine gaf dat een rustiger vaart in slecht weer, in vergelijking met een zelfde soort schip met een diesel motor.
De Valetta was over de 240 voet lang en had een bemanning van rond de veertig ( ?) personen aan boord,
De leef omstandigheden waren niet luxueus, maar deugdelijk en voldoende.

De meeste van de bemanningsleden hadden al jaren bij Sam, de schipper, gevaren.
Hij was een kleine gezette man, die graag een slok lustte en Sam had altijd direct zijn hut opgezocht , zodra wij op zee waren.
Dat deed hem niet stoppen met aan boord heimelijk een fles leeg te drinken en tijdens die periode leefden wij op sandwiches en thee, tot hij weer was nuchterder was.
Hij verschafte altijd uitstekend voedsel voor ons en de maaltijden waren altijd op de juiste tijd.

Wordt vervolgd

[vreemdeling]

                                   Een Nieuwe Baan    No.2

De bemanning klaagden er wel eens over, dat er te veel vis op het dieet stond., maar dat lag er voor het grijpen en het was altijd vers.
De kok hield vol, dat vis een dag oud moest zijn, voor zij goed was om te eten.
En zo waadde hij elke morgen door de vis die aan dek lag en pikte er de besten stuks er van uit en vulde er een grote mand mee, die dan aan de houdgrepen langs de kombuis werd gesjord, voor het gebruik voor de volgende dag.
Er was weinig tijd voor iets anders dan werken, eten en slapen en de laatste twee werden maar al te vaak overgeslagen, als de vangsten erg groot waren.
Als het weer goed was, bedienden iedereen behalve de machinisten, de marconist en de schipper, het vistuig of waren de vis aan het strippen of aan het op slaan van de vis in het visruim.
Als het weer te slecht was om te vissen, lag het merendeel van de bemanning in hun kooi, behalve de twee of drie personen, die op wacht waren.
De heftige bewegingen van het schip, maakten het voor ons veel comfortabeler, om te gaan liggen.
Bij slecht weer bestond de maaltijd uit sandwiches, omdat de bewegingen van het schip te hevig waren, om ander voedsel te kunnen klaarmaken.


De financiële regelingen voor de schipper en bemanning was nog afkomstig uit het verleden en worden tot op heden nog steeds zo gebruikt, voor zover ik het weet.
De eigenaar van het schip, verhuurt het schip als het waren aan de schipper.
Aan het einde van de reis, als de vis is verkocht, worden eerst alle uitgaven, zoals brandstof, voedsel en ga zo maar door, van de opbrengst afgetrokken.
Het overblijvende geld wordt dan in porties verdeeld.
Zover als ik het weet in honderd delen.
De eigenaar krijgt dan de meeste porties, b.v. 25 stuks.
De schipper ontvangt ook een bepaald aantal, b.v. 10, de hoofd machinist 6, de marconist 5, de eerste stuurman 6 en zo verder voor de gehele bemanning.
Een goede ( gelukkige ) schipper, verdiende veel geld en dat gold dan ook voor de bemanning.
Een goede schipper had zijn mensen maar voor het uitzoeken, die dan voor een reis aanmonsterden en gebruikelijk dan voor jaren bij hem bleven,
Een minder gelukkige schipper, had hier tegenovergesteld vaak problemen, om nog mensen te vinden.

De schipper van de Valetta, Sam was een van de top verdienende schippers, die vanuit Grimsby visten en hij was een bepaalde persoonlijkheid.
Hij was als jongen naar zee gegaan op een vissersvaartuig en hij was een eerste klas zeeman.
Hij was ook Luitenant Commander van de Royal Marine Reserve en had het commando gevoerd over een mijnenveger tijdens de oorlog,  in het Engels Kanaal.
Hij bleek een goede mentor en vriend te zijn, die mij een groot deel van de visserij en de zee, bij bracht.
Uiteindelijk liet hij mij zelfs uren lang aan een, alleen op de brug staan om het schip te sturen en moedigde mij aan, om op te gaan voor het schippers diploma en zelf schipper te worden.
Ik hield er wel van om naar zee te gaan, maar het was niet het werk wat mij aantrok.

Onze nieuwe “Vis Vinder “ toestel, overtrof onze verwachtingen en al spoedig gebruikte Sam het voortdurend.
Wij vonden vis op plaatsen waar zij voorheen nooit hadden gevist en verheugden zich in wat erg goede en korte reizen, waarin de visruimen enkele dagen eerder werden gevuld, als was verwacht.
Maar ik ga te vlug met vertellen, de verhalen met betrekking rond deze Arctische reizen, komen later aan de beurt.
Eerst moet ik vertellen over de  ervaring van de installatie van het instrument,

Er moesten twee dingen gebeuren voorafgaande aan de installatie.
Eerst de omvormer in de romp van het schip inbouwen en de elektronische uitrusting aanbrengen, Om de omvormer te plaatsen moest het schip uit het water worden gehaald.
Eenmaal op de scheepshelling werden er twee gleuven in de romp gesneden met een oppervlak van ongeveer 24 bij 8 inch, om de omvormer in te plaatsen en het omhulsel met de gestroomlijnde platen, werden er voor in de plaats gelast.
De omvormer werd hierna met bouten in het omhulsel vast gezet en tot slot, voor het
schip weer naar zee kon vertrekken, moest de installatie mechanisch en elektronisch worden gekeurd.
Ik moest er van overtuigd zijn, dat het omhulsel juist was geplaatst, de omvormer goed was vastgezet in het omhulsel en heel zeker weten of de waterdichte sluitingen, goed gesloten waren,

Voor accoustieke redenen moest de omvormer op een plek worden geplaatst, wat precies onder de ketels bleek te zijn.
Met het schip op de helling, kon aan boord geen elektriciteit worden opgewekt., daar de hulp diesel motoren koelwater nodig hadden..
Ik moest hier door mijn tocht naar beneden in de machine kamer maken, wat vloerplaten oplichten en onder ketels kruipen.
In de bielzen stond nog enkele inches van een stinkend mengsel van zeewater, rottend visafval en stookolie..
Het was onder de ketels heet en in deze omgeving moest ik op handen en voeten een weg banen, met slecht enkele voeten hoofd ruimte.
Ik moest het omhulsel van de omvormer zien te vinden, de verbindingen solderen met een blaaslanp en een soldeerbout, isolatie aanbrengen en de waterdichte sluitingen vastzetten, mij de gehele tijd realiserend, dat er geen tweede keer was, als er iets niet goed was uitgevoerd.
Ik gaf er uiteindelijk mijn goedkeuring aan en het eerste ding , de volgende morgen, was.  dat het schip weer te water werd gelaten.
Slechts na een paar uur slaap, gingen wij angstig terug onder de ketels om de waterdichte sluitingen te controleren.
Er was geen lekkage en de elektricien nam toen de taak over om de overblijvende leidingen en draden aan te brengen, terwijl wij begonnen met de elektronica te installeren.

De eerste machinist had mij laten zien, hoe ik de hulp diesels werkten, die bijna hetzelfde waren, waarmee ik bij de Luchtmacht had gewerkt.
Ik startte de diesels en met het schip nu in het water, was de stroomvoorziening verder geen probleem.
Het werk verliep soepel en laat in de avond waren de elektriciens klaar met hun werkzaamheden en vertrokken.
Ik was in het stuurhuis bezig, toen ik een man, gekleed in een overall, de ladder van de brug op zag klimmen.
Heeft U die diesel motoren gestart ?.
Hij vroeg dat op een zeer kwade toon.
Jawel. Hoe zo. ?  .. antwoordde ik toen verbaasd.
Hij vertelde toen, dat hij een vakbond medewerker was en op weg naar huis was, na zijn werkzaamheden..
Hij zag op het schip licht branden en hoorde de lopende diesel motoren.
Hij kende geen van zijn vakbond leden, die nog zo laat werkten en de vakbond overeenkomst eiste, dat een elektricien, bij de vakbond aangesloten, aanwezig moest zijn, wanneer de generatoren op welk schip dan ook, in gebruik waren als het schip in de haven lag.
Ik verklaarde hem dat ik de toestemming had van de eigenaars en dat ik ervaring had met diesel motoren.  En ook , dat wij de installatie moesten afmaken, voor het ochtend werd en meer van dat soort zaken.
De vakbond man was onvermurwbaar en eiste dat ik de diesel motoren zou stoppen en dreigde hierbij. dat hij anders de complete haven zou laten staken..
In die tijd in het Britse Koninkrijk was de havenwerkers vakbond erg machtig en het was die dag ook al gebeurd, dat de bedrijfsleider van de rederij van de Valetta, over de legale aspecten van de vakbond, centraal tijdens de lunch pauze op die dag, hadden besproken.
Ik herinnerde mij plotseling iets over de zaken , waar wij over hadden gesproken..
Ik zei tegen hem... Wel, jij bent een vakbond lid.
Jij blijft hier en jij zorgt voor de diesel motoren..
Ik herinnerde hem er aan dat er onder het vakbond contract geen lid werk kon weigeren,  als dit van hem werd gevraagd.
Ik maakte het hem duidelijk, dat wanneer hij zou weigeren om te blijven, ik het recht had, om met de diesels te werken, zonder zijn aanwezigheid..
Hij nam heel onwillig een stoel in het stuurhuis, maar ieder half uur of zo vroeg hij....
Hoe lang nog.... en klaagde er over dat hij zo vermoeid was na de hele dag te hebben gewerkt.
Ik moet eerlijk toegeven, dat wij het werk vertraagden en het was al vroeg in de ochtend, op het moment, dat ik hem vroeg de diesel motoren te stoppen.
Wij vertrokken naar ons hotel om nog van wat slaap te genieten.

Ik rapporteerde het voorval aan de scheepseigenaar.
Zij hadden eerder dat jaar ernstige problemen gehad met de vakbond en vonden het gebeuren de grap van de maand.
Die middag bracht ik mijn spullen aan boord van de Valetta en het volgende hoogwater stoomden wij de rivier de Humber af, de Noordzee in.

Toen wij eenmaal bij de monding van de Humber de vuurtoren hadden gepasseerd, zette schipper Sam de koers uit naar Noorwegen en na zich er van overtuigd te hebben dat alles in orde was, verliet hij de brug.
De stuurman nam de leiding van hem over en vertelde mij, dat, tot er geen problemen waren, Sam nooit naar de brug kwam vanuit zijn hut onder het stuurhuis.
Later, toen ik Sam beter leerde kennen, vertrouwde hij mij toe, dat hij altijd zeeziek was tijdens de eerste twee dagen van iedere reis en hij zeeziek was geweest vanaf dat hij de eerste maal naar zee ging, toen hij 13 jaar oud was.
Na een paar uur te hebben rond gehuppeld in de zware deining van de Noordzee, begon ik mij ook misselijk te voelen en dook ik mijn kooi in..
Ik kwam tot de ontdekking dat ik 24 uur nodig had om de zeeziekte de baas te worden.



Wordt vervolgd

[vreemdeling]

                        Een Nieuwe Baan     No.3

De reis over de Noordzee  verliep zonder gebeurtenissen, behalve dat de Valetta, wat in de haven zo'n geweldig schip leek, steeds kleiner en kleiner leek, toen wij steeds verder de oceaan op stoomden,
We passeerden veel thuis stomende trawlers en zoals gewoonlijk was er veel radio verkeer, met de intentie om uit te vinden waar de meest vruchtbare visgronden waren..
Dit openbaarde ook de  wat kromme filosofie van de visserman.
Ik was van mening dat deze thuis stomende trawlerlui gelukkige mensen waren. Zij zouden spoedig in de haven zijn en met een bemanning die zich verheugde  over het nachtleven van Grimsby ( zoals het was ).
De stuurman zei echter...Nee.
Wij zijn veel gelukkiger dan zij. Wij komen thuis terwijl zij nog steeds aan het vissen zijn op hun volgende reis.

Twee dagen later kwam de Noorse kust in zicht en al spoedig voeren wij tussen het vaste land en de sliert van eilanden, langs de Noorse kust.
Sam vertelde mij dat dit het schilderachtigste deel van de reis was en aangezien dit mijn eerste reis was in deze regio, hij mij een een dekstoel gaf, die ik plaatste achter de schoorsteen, waar het warm was en uit de wind..
Ik bleef daar zitten, behalve tijdens de maaltijden, al de lange uren van het daglicht tijdens de late zomer.
En ik verheugde mij erg op de aanblik van het landschap..
Een mijl lang ongeveer voeren wij bij Bergen door de stad, met straten en winkels en verkeer aan beide zijden van het schip, maar toen verder noordwaarts stoomden, kwamen wij in een wereld van ijs, koude majestueuze fjorden, kleine dorpjes en zelfs een enkele boerderij, mijlen verwijderd van andere bewoners.
Er waren maar weinig wegen in dit prachtige berg gebied.
De post boot, die een geregelde dienst heen terug uitoefende langs de kust, was de enige manier van transport.

Uiteindelijk bereikten wij de Noordkaap en nu was er alleen nog maar de Poolzee tussen ons en de Noordpool.
Maar voor wij met het eigenlijke vissen begonnen, moesten we nog het plaatsje Honnigvag bezoeken, op een eilandje bij de Noordpool.
Het had een pier waar aan wij meerden, een rijtje huizen, een straat ,een ziekenhuis, wat dienst verleende aan de omgeving en een radio station.
Het bleek nu, dat het radiostation de bijzondere reden was voor een paar uur rust in de haven.
Schipper Sam viste vrij regelmatig dicht bij de kusten, dan de Noorse en Sovjet wet toestond en de Noorse kanonneer boot, die dit gebied controleerde, moest langs Honnigvag en de Noordkaap, om het gebied te bereiken, waar wij wilden gaan vissen.
Sam was bevriend met een van de dames die bij het plaatselijke maritieme radiostation werkte en zij zond een waarschuwing bericht uit, als de kanonneer boot zijn doortocht maakte door de zeestraat..
Het bezoek was daarom noodzakelijk om een cadeautje van nylons en parfum achter te laten en zo hiermee haar beloonde, voor het geven van voortijdige berichten.

Sam was ook bevriend met de burgemeester van Honnigvag en toen wij gemeerd lagen, riep hij mij om naar het stuurhuis te komen en wilde mij aan hem voorstellen.
Wij lagen nog maar net een paar minuten gemeerd, of een grote Amerikaanse auto kwam aangereden.
Uit de auto stapte eerst de douane ambtenaar en daarna de burgemeester.
Niet wat ik had verwacht, maar een grote breed geschouderde jonge man, gekleed met cowboy laarzen, een blauwe spijker broek en een flaphoed, stapte uit.
Ik werd aan hem voorgesteld en hij begroette mij met een luid Amerikaans accent..
Welkom in Honnigvag.
Iedere vriend van Sam, is ook mijn vriend en wij keken toe hoe de douane ambtenaar de drank aan het laden was in de laadbak van de auto, die Sam voor zijn vriend had meegebracht.
De burgemeester had blijkbaar enige tijd in Chicago gewoond en toonde zijn liefde voor de U.S.A, in de meest Noordelijke bewoonde plaats op het Europese continent.

Wij bleven daar maar een paar uur liggen, maar tijdens dit oponthoud liet Sam mij de bezienswaardigheden van de haven zien, met in begrip van een gebied met weinig water diepte en rotsen, wat ongeveer een mijl van ons vandaan lag.
Hij haalde ook een gebeurtenis aan  uit het voorgaande jaar, toen er twee of drie trawler in de haven lagen gemeerd en Sam een klein feestje gaf voor twee andere schippers.
Hij vertelde hen plotseling dat hij geen tijd meer had en zij maar moesten terug gaan naar hun eigen schip.
Op hetzelfde moment riep hij de eerste machinisten  en zei hem dat hij direct stoom op de machine wilden hebben en klaar moest zijn om te vertrekken, zodra zijn gasten van boord waren..
De gasten mopperden nog wat na over gebrek aan gastvrijheid, maar Sam had door een patrijs poort boven zijn gasten, toen zij nog zaten te praten, en een overzicht had van de haven.
En hij had een gloed nieuwe trawler gezien, die haar eerste reis maakte, die richting de ondiepte stoomde.
Zoals hij het verklaarde..... Wij brachten wat vislijnen over naar de gestrande trawler en trokken haar binnen een paar minuten vlot en van de rotsen af.
Ik vroeg Sam, of hij niet de trawler op een andere manier had kunnen waarschuwen en de schipper te vertellen, dat hij zo in de problemen zou komen..
Sam's antwoord was.....Hij was verantwoordelijk voor zijn eigen schip, hij had daar de leiding over, niet ik !
Sam en zijn bemanning hielden hierbij een prachtig bedrag over  van berging geld   aan deze episode.
En toch was hij een man, die alles neer zou gooien om een ander schip te helpen, wanneer er gevaar voor leven spraken was, maar anders om, was hij een hard en lastig individu, die er in geloofde, dat iedereen zijn eigen verantwoordelijkheden had.

Op een keer kwam ik bij de Valetta aan boord toen zij in Grimsby lag, om het echo lood te controleren.
Ik zag dat de voor galg in een van de zijden, was verbogen.
Blijkbaar had Sam de trawl uitgezet en was vissende, toen een andere trawler op dezelfde plek ook wilde vissen. Sam maakte tegenover hem bezwaar, dat hij op zijn plekje wilde vissen, zoals Sam het verklaarde.
Hij zat mij in de weg en ik heb hem aangevaren.

In een soort gelijke stemming vertelde Sam mij over een van zijn prestaties tijdens de oorlog..
Hij was er op uitgestuurd om een nieuwe mijnenveger op te halen, die in Florida was gebouwd. Terwijl hij wachtte op de overdracht, werd hij naar een training stage gestuurd, hoe hij met het schip om molest gaan.
Je moet wel in de gaten houden, dat Sam op dat moment schipper was geweest van een operationele mijnenveger in het Engelse Kanaal, gedurende twee jaar van de oorlog en had beschietingen en bombardementen meegemaakt, terwijl zij allerlei soorten mijnen aan het vegen waren.
Het training vaartuig voer uit in de Golf van Mexico en een jonge instructeur verklaarde dat dit het de eerste was van een nieuw training programma, waarin zij echte mijnen zouden vegen en tot explosie zouden brengen., geheel anders dan de oefeningen, die zij voorheen gebruikten.
Toen zij aan de eerste veeg run begonnen, vroeg Sam aan de instructeur......... Ga jij met deze snelheid vegen ?.
Natuurlijk zei hij,....... dit is de aanbevolen snelheid.
Sam vertelde het mij rustig. Ik ging de kaartenkamer binnen en verborg mij onder de kaarten tafel en hield mij stevig vast.
Wat gebeurde er , vroeg ik.........
Oh, niemand raakte gewond , maar het hele achterschip was weggeblazen..... was zijn antwoord.

De Valetta was geweldig goed uitgerust met elektronische apparaten.
Maar op een reis bij IJsland, viel er een van de radars uit,
Ofschoon er een andere operationele radar was, hield Sam er niet van om alleen op dat ene systeem te vertrouwen en legde uit, dat hij stopte met vissen en hij naar de Faroer eilanden zou stomen om de radar te laten repareren..
Waarom niet naar Reykjavik, vroeg ik hem ?
Het was maar de helft van de afstand, maar Sam schudde zijn hoofd en vertelde, dat het schip dan in beslag zou worden genomen, als wij ons in de IJslandse wateren zouden wagen.
Toen legde hij uit waarom.
Een aantal jaren eerder was de Valetta vissende bij de grenzen van de IJslandse territoriale wateren en dat er op dat moment werd gedebatteerd, waar de legale limieten waren.
De Valetta werd door een IJslandse kanonneerboot aangehouden en een groep werd aan boord gezet.
Sam toonde hen zijn kaarten, de cijfers van de Loran plaatsbepaling en meer van dat soort zaken.
Het schip werd toch aangehouden en hem werd verteld om onder begeleiding naar Reykjavik te varen. Een gewapende matroos werd aan boord geplaatst, om toe te zien of alles ook zo gedaan zou worden.
Sam nam er alle tijd voor om de trawl scheerp te halen en maakte zich klaar om te vertrekken en het was al laat in de middag, voor de Valetta met de kanonneerboot in de buurt, naar de haven stoomde, die ongeveer 100 mijl verwijderd was.
Sam wist dat het de komende nacht erg donker zou zijn en hij wist dat de Valetta sneller kon varen als de kanonneerboot.
Zodra het donker was, doofde hij de navigatie verlichting en stoomde de open zee op.
Op het moment dat de kanonneerboot zich realiseerde wat er gebeurde, was de Valetta al een goed eind in de internationale wateren.
Het enige probleem was de gewapende wacht, maar er bleef erg weinig over voor de arme kerel, wat hij nog kon doen.
Zelfs met zijn geweer en daar hij een verstandige kerel was, ging hij bij de rest van de bemanning zitten bij een goede maaltijd en genoot van een goede nachtrust.
Hij werd later aan boord van een uitstomende trawler gezet, die zij bij Schotland ontmoette en die hem een paar dagen later in Reykjavik aan wal zette,



Wordt vervolgd