Herinneringen deel 3

[vreemdeling]

Hektrawler SCH. 106    Noordzee        No.2


Inmiddels had schipper Nico Pronk  van de Caroline, het schip langszij het vlot gebracht, om de slechtoffers  aan boord te nemen.
De KW 44 had ondertussen de bemanningsleden in de dinghy in veiligheid gebracht.
Direct werd er door schipper Pronk geconstateerd, dat zijn collega van de Alie, met de meeste spoed naar de wal moest worden gebracht, daar zich olie in diens longen  had vastgezet.
Even later werd door het marine vaartuig "Jan van Galen ", met een dokter aan boord, hulp geboden die door schipper  Pronk graag werd aanvaard.
Ook werd de stuurman en tevens schoonzoon van de schipper van de Alie, aan boord van de "Jan van Galen" gebracht, die op top snelheid koers zette naar Den Helder,.
Daar aangekomen, werd de schipper direct naar het ziekenhuis gebracht, waar zuurstof werd toegediend.
De andere geredden, twaalf in het totaal, waren inmiddels in Ymuiden aangekomen.

VERONTWAARDIGD.
De bemanning van de vissersschepen waren het meest verbolgen over het feit, dat vanaf het
Oostenrijkse schip  zo passief de redding werd gadegeslagen..
Men wist aan boord  van dit schip  niets anders te doen, dan een paar reddingsboeien uit te werpen en steeds maar weer rondjes te draaien op de plaats van het ongeval,
Ook was men verbaasd over de schade die aan de Alie was toegebracht.

Het Oostenrijkse vrachtschip is eigendom van de rederij Nelson te Wenen en het vissersschip van rederij en haringhandel Jaczon N.V. te Scheveningen.


In 1972  werd het schip gelicht door Taklift No. 1
In 1972  werd haar  naam en visserij nummer. gewijzigd  en heette het schip voortaan  Noordzee  en en werd zij, de Sch. 106.

In 1979  Bij het ten anker gaan in de Baai bij Plymouth, is het schip gekapseisd en gezonken.

Een volgend kranten artikel vermelde het volgende,....

HET GING ALLEMAAL RAZENDSNEL.

SCHEVENINGSE TRAWLER VOOR DE TWEEDE KEER OP  DE ZEEBODEM.

door Teun Lagas.

SCHEVENINGEN.
De hektrawler Noordzee, SCH.106, die afgelopen maandagmiddag in de baai bij de Zuid Engelse havenplaats Plymouth is gekapseisd, ligt niet  voor de eerste maal op de zeebodem.
In 1972 werd deze Scheveningse trawler ter hoogte van Vlieland door de vrachtboot overvaren.
Ook toen verdween het schip binnen enkele minuten in de golven.
Ook toen waren er wonderwel geen slachtoffers te betreuren.

Het is zo goed als zeker dat de SCH. 106 opnieuw wordt gelicht.
Schipper N.de Niet, die gistermorgen met zijn bemanning in Scheveningen terugkeerde, gelooft echter niet dat het schip opnieuw in de vaart wordt gebracht.
Bij rederij Jaczon kon men gisteren nog niets zinnigs zeggen  over de oorzaak van de schipbreuk bij Plymouth.

De trawler begon vlak na het ankeren plotseling sterk over te hellen.
De bemanning was op dat moment bezig met het verwerken en opslaan van de grote hoeveelheden gevangen makreel.
Volgens de schipper zijn er echter geen zware ladingen ingevroren makreel verkeerd geladen.
De trawler is binnen een minuut of acht omgegaan en gezonken.

SLAGZIJ.
Het is maandagmiddag half vier.
Op de voorplecht van de Noordzee heeft de stuurman van de trawler juist het anker laten zakken.
De trawler heeft die dag in twee trekken flink wat makreel aan boord gekregen.
Besloten is de vangst in de vrij rustige baai bij Plymouth te verwerken..
De SCH. 106 ankert  er,  zo´n 24 mijl uit de kust.
Op het werkdek in de buik van het schip is vrijwel de gehele bemanning bezig met het invriezen van de makreel.

Schipper de Niet is op de brug en terwijl hij de stuurman vanaf  de voorplecht terug ziet lopen, merkt hij,  dat zijn schip slagzij begint te maken.
Hij geeft de stuurman opdracht er op toe te zien, dat er op het werkdek niet teveel makreel aan de kant wordt neergezet.
De schipper zei gisteren, tijdens  een gesprek in zijn woning.... Op een vissersschip komt het natuurlijk vaak voor dat bij het verwerken van de vangst, slagzij wordt gemaakt.
Eerst leek het er op , dat er daarom niets  aan de hand bleek te zijn.
Maar op Maandag, in de baai, de schipper al snel er aan dacht, dat er wel wat scheef zat.

NOODSEINEN.
Toen hij het idee kreeg dat de trawler op een ongebruikelijke manier "door bleef zakken ", heeft hij onmiddellijk de bemanning naar boven geroepen.
Een van de machinisten lag nog te slapen en werd uit zijn kooi getrommeld.
De  andere machinist kon ijlings uit de machinekamer komen.
Ondertussen  zond schipper de Niet  vanaf de brug, noodseinen uit.
Toen het schip al ver op één oor  lag. werd er begonnen met het uitzetten van een zich automatisch opblazend reddingsvlot..
Een paar jongens van de bemanning wilden zomaar overboord springen.
Die hebben we gelukkig  even tegen kunnen houden,
Matroos M.J.H. Vink, was een van de bemanningsleden die onderdek met de vangstverwerking bezig was..
Binnen enkele minuten zaten we in het reddingsvlot, vertelde hij..

Opeens begon het vol te lopen. Ik geloof dat er water van achteren binnen kwam.
Het ging allemaal razend  snel..
Nee, aan persoonlijke bezittingen heeft niemand iets kunnen redden..
De schipper,  .... Ik heb het nooit voor mogelijk gehouden dat zo´n flink schip zo snel kon zinken.
Het ging allemaal als in een film voorbij.
Wij zagen het schip, vanuit het reddingsvlot,  voor onze ogen zinken.
Schipper de Niet heeft de al eens boven water gehaalde trawler, nooit een onprettig zeeschip gevonden.
Deze serie hektrawlers bestond uit beste zeeschepen.

Maar in de Scheveningse visserswereld wordt daar verschillend over gedacht.
Een gepensioneerde Scheveningse schipper liet ons gistermiddag blijken  "dit type schepen altijd al  vervelend gevonden te hebben "
Hij meende.... "Dat ding was te scherp, dat zag je. Die trawler was zo scherp als een mes en lag erg hoog op het water "

De veertien koppige bemanning van de SCH.106 ( die vroeger ook als de SCH.110  geregistreerd heeft gestaan ) heeft niet lang in het reddingsvlot behoeven rond te dobberen.
Binnen tien minuten werden zij opgepikt door een Engelse politieboot.
Er waren meer schepen erg snel ter plekke om hulp te bieden.

Een broer van schipper N.de Niet, die ook schipper is, moet even geschrokken zijn, toen hij  een paar uur later met zijn SCH.118 Prins Claus, de baai van Plymouth binnen stoomde, om zoals eerder die dag was afgesproken, naast de Noordzee zijn vangst te gaan verwerken. maar hij trof alleen een hoop krioelende scheepjes aan op die plek, maar niet de trawler die hij zocht.

Verbinding met de vaste wal bracht licht in de zaak.
De SCH.106 was gezonken, maar iedereen was veilig van boord.

Bij rederij Jaczon achtte men het volkomen uitgesloten dat de gezonken hektrawler bij de aanvaring van 1972, blijvende zwakke plekken zou hebben opgelopen..
Dit schip was uiteraard terdege door de Scheepvaart Inspectie gecontroleerd, aldus woordvoerder van der Zwan van de rederij.
Deze twee schipbreuken zijn trouwens niet met elkaar te vergelijken.
In 1972 sloeg de trawler lek, terwijl het schip ditmaal door kapseizen was gezonken.

Bij het typen van dit verhaal, kwamen ook bij mij herinneringen boven.
Net als nu, in de week na Pasen, had ik ook nog oude herinneringen aan de Alie, SCH.110.
In de week na Pasen, ging ik met dit schip mee als een  "over jarige  prenter "voor een plezier reisje.
Het schip was toen al omgebouwd voor de bokken visserij.
Wij vertrokken uit Scheveningen en op de volgende Zondag liepen wij IJmuiden binnen om de vis te verkopen.
Schipper was toen nog Jaap Taal en zijn zwager Jan ? Bal was stuurman., waarmee ik,  in die week de hut deelde aan SB. zijde.

Voor het vertrek uit Scheveningen, werd er nog "gebuurd "op de Alie, door opvarenden van andere Scheveningse trawloggers, waarbij ik ook kennis maakte met schipper Harteveld. , één van de schippers van de andere trawlschepen.
Waarschijnlijk was hij dezelfde persoon als de  latere schipper van de Noordzee !.

In die week nooit iets gehoord of bemerkt over nukken van dit schip.

Einde

[vreemdeling]

Artic Explorer

Terwijl alle ophef over de SCH. 106  Noordzee nog volop aan de gang was, was er een wat oudere trawler, genaamd de  Artic Explorer, de haven van Plymouth binnen gelopen en had rustig gemeerd in de Turnchapel Baai, vlak bij het Cattewater.
Het schip was 118 voet lang en had een bruto tonnage van 273 ton..
Dit schip had eerder de naam Barbara Patton  gehad en had  rond de Schotse kust gevist, vanuit de haven Aberdeen..
In 1972 werd de naam van het schip veranderd en werd nu Artic Explorer en werd later gekocht door Kapitein Silas Oates, die de maritieme hoofdopzichter was van de berging maatschappij, Coastal Marine..
Volgens Kapitein Oates zou het schip gebruikt worden als een ondersteuning schip, bij een poging om wat berging werkzaamheden te verrichten bij het slagschip Empress of India,, die op een diepte van twee honderd voet, in de Lyme Baat lag.

Ongelukkigerwijs, was de Artic Explorer, in een opmerkelijke slechte staat en na een paar weken werd er besloten dat het schip gesloopt zou worden.
Zij was al snel ontdaan van haar uitrusting en voorbereidingen werden getroffen om haar naar Blyth te slepen, dicht bij Newcastle, om te worden gesloopt..
Op een vroege morgen  in Februari 1979, was Kapitein Oates aan boord van de Artic Explorer. toen hij, volgens zijn eigen woorden.... "er water snel naar binnen kwam stromen ".
Ik was verwonderd, dat het schip zo snel zonk, zoals hij later verklaarde. Een getuige van het zinken aan de wal, verklaarde dat de Artic Explorer "zo gracieus zonk. Haar voorsteven zonk het eerst, een prachtige fontein water uitstotend en binnen vijf minuten was alles voorbij ".
De plaats van het wrak werd aangegeven door een boei en de Haven Commissarissen vaardigden  later een opruiming bevoegdheid uit.
Een aantal pogingen werden tijdens dat jaar nog aangewend, om het schip omhoog te brengen, maar ik veronderstel dat deze pogingen werden aangewend om de haven autoriteiten tevreden te stellen.

Maritieme wetgeving, en zeker als het  een berging betreft, kan erg gecompliceerd zijn en een ruzie brak uit over wie er nu verantwoordelijk was voor de berging van het schip en dat werd gebruikt door de eigenaars, als een excuus om niets te doen.
Nog in 1980 werd er door de eigenaars nog een serieuze poging gedaan om de Aric Explorer te lichten.
Het hoofd idee was een variatie op de lichting van het schip gelijktijdig met het getij,.
Twee grote boeien werden aan weerszijde van wrak bij laag water aangebracht. Het schip werd met lucht gevuld en als het tij de baai binnen stroomde en het schip begon te drijven, zouden pompen het water uit de ruimen weg pompen..
In het begin liep alles goed.. De Artic Explorer  was bijna voor de helft boven water, toen zij plotseling slagzij ging maken..
Alvorens er iemand wat aan kon doen, sloeg het schip geheel om en zakte rechtstreeks naar de bodem.
Kapitein Oates en zijn team gaven de berging met afschuw op en de Artic Explorer lag daar weer gedurende een jaar op de bodem van de baai,  tot een kleine lokale firma, genaamd Chiefpack, besloot, er iets aan te gaan doen.

Het visite kaartje van de firma Chiefpack, waren twee duikers. Nigel Boston en Roger Stephens.
Zij werden hechte vrienden en samen werkten zij de klok rond om het schip vrij te krijgen, want zij lag nu om haar zij , ingebed in vijftien voet kleverige klei.. Meer dan twee honderd en vijftig uren van gedegen duikwerk waren er voor nodig om het wrak klaar de maken voor de berging. en  een  geweldige hoop plannen makerij.
Het idee van de firma Chiefpack was om het getij te gebruiken om de aanvankelijke lichting te verkrijgen en haar daarna te droppen op een nabij gelegen zand bank, om met het leegpompen van het schip te beginnen..
Hoopvol voor het moment van het volgende hoge tij, was, of er wel genoeg water wilde komen, waar door het schip in staat was om zich op te richten in het water van de zee, als het de baai binnen stroomde.

Op de dag, zogen drie grote pompen de ruimen leeg van het water en vervolgens maakten zij de machinekamer en het visruim schoon, van modder en slik..
Houten proppen werden gebruikt om de instroom van water tegen te gaan en bij laag water werd het schip vol met lucht gepompt.
Toen het tij begon de vloeien, rees het schip langzaam naar de oppervlakte van het water, tot haar masten en daarna haar SB zijde  goed zichtbaar werden., Toen de Artic Explorer zich zelf bevrijd had van de modder, werd zij op sleeptouw genomen, nog steeds op haar zij liggend en voorzichtig op een zandbank geplaatst, ongeveer vijftig yards er van verwijderd...
En tot zover ging het goed.
De gehele nacht door en de volgende morgen, pompten de duikers de rest van het water uit het schip en toen het hoog water werd op die middag, lichtte het schip  zich zelf op van de zandbank en hielp haar om recht op te gaan liggen..
Weer eens was de Artic Explorer veilig drijvende en al spoedig werd zij  afgemeerd aan de Turnchappel kade,.
Bij Chiefpack waren ze jubelend blij, maar niet voor lang.
Zoals reeds eerder was vermeld, was de schroot metaal handel in dat jaar in elkaar gezakt en de prijs wat geboden werd voor het wrak, was goed lager als hun verwachtingenwaren...
In hun teleurstelling nam Ckiefpack bijna het schip mee terug naar zee,  met het voornemen het schip te laten zinken, voor het gebruik van recreatie duikers.
Maar op het eind realiseerden zij zich, dat iets , beter is dan niets en de sloopwerf kreeg de Artic Explorer op het einde.
Het was wel jammer, zij had een mooi duik station kunnen worden.

Einde.

nb.
In deze drie verhalen over de berging van de Noordzee en de Artic Explorer, wordt 3x gesproken over het schip lichten en het daarna met benulp van drijfvermogen en het opkomende tij, het vaartuig naar ondieper water te brengen.
Voor de Noordzee is dat een vrij grote afstand, want het schip ankerde en ging ten onder op 23 mijl afstand van de kust..
De stroming moet dan ook vrij sterk geweest zijn, om een schip als de Noordzee en de Artic Explorer te kunnen verplaatsen..
Is deze sterke stroming niet de oorzaak geweest van het kapseizen van de Noordzee en door een verkeerde benadering van de ankerplaats.?
Al direct na het ankeren krijgt het schip slagzij en dat moet dan zijn geweest als de anker ketting strak kwam te staan en het schip niet in het verlengde van de ankerketting lag.en de stroming vat kreeg op het schip.en als de schipper de stuurman nodigeens extra laat weten ,als hij naar het werkdek gaat, om niet te veel makreel aan een bepaalde kant van het werddek te zetten.

[zier]

Cor ik heb net de eerste regels gelezen en heb ik nu al een paar vraagtekens.

MYSTERIE dat woord al wil voor mij zegen oorzaak onbekent,net zo iets als de elie van ijmuiden dat is ook een mysterie,maar voor de buitenwacht meestal algemeen bekent.

De tweede vraag is voor rinus,rinus wil je aan die crabbe vragen of het in begin van de reis was of in de midden of aan het eind van de reis ??.

Ik wacht het af,lijk mij een nutig onderwerp om over te lullen.

[zier]

Nou na het lezen van het hele stuk is het geen mysterie meer,waarschijnlijk het begin van de reis ,veel makreel op het achterschip,dus een zwaar achterover helend schip,en dan nog voor anker gaan waar door de ankerbak leeg verdaagd komt het voor schip nog meer om hoog en het achterschip nog dieper le liggen waardoor die achter vol loopt en niet te stopen is, IS ALGEMEEN BEKENT BIJ HEKTRAWLERS DIE IN HE BEGIN VAN DER REIS ZITTEN.
Dat SB kapseizen kan door dat de ketting iets over SB gestaan heeft en is het schip gaan snijden in het water en om gegaan.
Daatom hadden ze geen trek om hem te lichten want dan komt de waarheid boven water.
Net zo als de elie die hebben ze ook laten liggen.

[dekzwabber]

  Als ik het goed heb,is dat ook gebeurd met 1 v/die rijnmond hektrawlers(bij ons in de volksmond softenon boten genoemd).
Cor weer Bedankt voor mooie verhalen.
Hg.
Adje.

[zier]

Ad dat van de rijnmond dat komt om dat die topzwaar werd,het visruim was nog leeg ze hadden het dek vol gesteurd en toen gingen ze het top dek ook vol steuren ja dan kukkel je wel om.

[J.H.]

Sch-106-Noordzee-

[J.H.]

Sch-106-Noordzee

[J.H.]

Sch-106-Noordzee-

[J.H.]

Sch-106-Noordzee, klaar voor de sloop-

[J.H.]

Sch-106-Noordzee, wordt gesloopt-

[J.H.]

Gw-007-Arctic Explorer, ex Barbara Paton-( GW= Glasgow)

[J.H.]

GW-007-Arctic Explorer als Barbara Paton,

[J.H.]

Gw-007-Arctic Explorer,als Barbara Paton

[J.H.]

Die Engelsen weten niet het verschil tussen Frans en Hollands, weten hun veel,  wat had het voor de schipper voor nut om Frans te gaan praten.