Simon Arijense de Graaf

[reiger]

Simon Arijense de Graaf, ged. Schev. (Gemeente ?s-Gravenhage) 21 febr. 1779, ovl op zee 15 okt. 1813, zn. van Arij Simonse en Klaartje Bastiaanse Pronk,

tr. Schev. (Gemeente ?s-Gravenhage) 9 jan. 1803

Pieternella Dirkse Lootsman, geb. Katwijk 1 dec. 1774, ovl Schev. (Gemeente ?s-Gravenhage) 17 nov. 1863, dr. van Dirk Arijsz. en Ariaantje Arris van der Keijl.

Simon is op zee omgekomen.

Wie kan mij hier meer over vertellen.

[reiger]

 

Genealogie Katwijk

Op zee in een gevecht met de Engelsen doodgeschoten dienende op s' lands schip van oorlog "de Wezel".

Over dit schip kan ik niets terug vinden. 

[jdctoorn]

Dat is weer zo'n in nevelen gehulde flard van de geschiedenis. De theatrale beschrijving van de dood van Simon is ook te vinden in het boek van A.W.E Dek over de  'Bevolking van Scheveningen', deel 5:

... werd 15.10.1813 op zee, in een gevecht met de Engelsen doodgeschoten "dienende op 's lands schip van oorlog WEZEL"

Simon had dienst genomen als matroos in de Keizerlijke Marine van Napoleon, waarschijnnlijk 'vrijwillig'. Op de overlijdensakte van zijn zoon Klaar (geb. 25-06-1811, overl. 29-12-1812) staat aangegeven dat hij matroos is aan boord van het schip 'Dageraad'. Dat was een fregat uitgerust met 32 kanonnen, gebouwd in 1807 in Amsterdam, dat tot november 1813 dienst heeft gedaan binnen de Keizerlijk Marine. Het schip heette 'Aurora' tijdens de Franse periode. In 1814 heet het schip weer 'Dageraad'.

De vraag is nu of hij in 1813 overgestapt is op een ander schip of dat er sprake is van een misverstand.

[reiger]

Het is en blijft waarschijnlijk een raadsel.

In ieder geval wel interessant.

Jaap bedankt.

[jdctoorn]

Wat nog wel een aanknopingspunt kan zijn is de 'akte van notorieteit' die volgens de trouwakte van zoon Ari de Graaf gepasseerd is op 20-06-1826 voor de Vrederechter van het tweede kanton te Den Haag. Deze akte diende als vervanging van de overlijdensakte van vader Simon.

Die akte moet te vinden zijn in het Nationaal Archief onder:
Toegang
3.03.51.04 Inventaris van het archief van het Vredegerecht der vier kantons van 's-Gravenhage, 1811-1838
Inventarisnummer
52 1826

[jdctoorn]

Ik heb net de scan van dit document bij het Nationaal Archief bestelt.

[reiger]

Ik ben benieuwd.

[jdctoorn]

Het National Archief heeft zeer snel gereageerd en mij de scans toegestuurd. Hieronder een verkleinde, maar naar ik hoop leesbare, versies van deze scans. Dit document bevestigd mijn vermoeden dat dit de bron van de theatrale tekst is. De naam van het schip wordt aangeduid als 'Le Wezel'.

Er zijn vier getuigen gehoord, waarbij (als ik het goed begrijp) de eerste getuige, te weten Floris Bal, getruige is geweest van het sneuvelen van Arie, Ik vermoed dat het hier gaat om de Floris Ariese Bal die gedoopt is op 17-07-1768 en overleden 11-08-1832. Die zou dus ook op 'Le Wezel' gevaren moeten hebben.

De andere getuigen zijn (allen vissers)
2. Klaas de Jong - misschien Klaas Pieterse de Jong, ged. 08-06-1755, overl. 27-11-1838,
3. Benjamin van der Harst - misschien Benjamin Benjaminse van der Harst, ged. 05-10-1755, overl. 21-08-1832,
4. Cornelis Spaans - misschien Cornelis Jacobse Spaans, ged. 18-08-1754, overl. 07-03-1834.

Wat heeft zich op 15 oktober 1813 afgespeeld? Er moet op zijn minst een schermutseling tussen de Engelse en Nederlandse marine hebben plaatsgevonden, vermoedelijk ergens op de Noordzee. In september 1813 vind er een schermutseling plaats bij Noordwijk. Op 13 november begint het beleg van Delfzijl. De overheersing door Napoleon loopt op zijn eind.

[reiger]

Jaap bedankt voor de uitgebreide uiteenzetting.

 

[jdctoorn]

Het zat me toch niet lekker dat ik niets heb kunnen vinden over dat schip LE WEZEL en over de schermutseling die moet hebben plaatsgevonden. Ik ben daarom nog maar eens gaan grasduinen in het Nationaal Archief. Daar bevind zich o.a. een 'Inventaris van de scheepssoldijrollen betreffende schepen en hun bemanningen van de Marine over de periode 1795-1813'. Daar vond ik dat de gezagvoerder van de AURORA,  P.R. Cantzlaar, later gezaghebber was op DE WEZER. Toen wist ik dat ik beet had. Het is dus DE WEZER waar Simon de Graaf en Floris Bal op dienden. Op Wikipedia is een summiere beschrijving te vinden van de gezagvoerder Paulus Roelof Cantz'laar, waarin vermeld staat dat hij 'Na een zeegevecht op 21 oktober 1813 werd hij als krijgsgevangene naar Engeland gebracht, waar hij tot na de omwenteling van 1813 bleef'. Daar hebben we in ieder geval de schermutseling. Omdat ik vermoedde dat DE WEZER een fregat was ben ik maar eens gaan zoeken naar 'fregat DE WEZER'. Daarbij vond ik verscheidene referenties. Een referentie was een artikel in 'Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1857' over Abraham van der Aa door Karel Johan Reinier van Harderwijk.  Abraham was Nederlands letterkundige (1792-1857), die voornamelijk bekend is geworden door zijn Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden en door zijn Biographisch Woordenboek der Nederlanden (Wikipedia).  Abraham studeerde in 1812 medicijnen maar moest in dienst. Hij koos voor zeedienst omdat hij hoopte schipsdokter te kunnen worden. Hij komt uiteindelijk terrecht op het splinternieuwe fregat DE WEZER. In het genoemde artikel wordt het volgende geschreven:

'In September 1813 stak dit fregat vergezeld door het fregat de Trave in zee, met het doel, om zich met eenige, uit andere Fransche havens uitzeilende, fregatten te vereenigen en vervolgens de Engelschen zooveel afbreuk te doen als mogelijk was. Den 15den October beliep de beide fregatten een storm, waardoor zij van elkander gescheiden werden, en die het fregat de Wezer, waarop van der Aa zich bevond, in eenen gevaarvollen toestand bragt. Hierbij bleef het nog niet. In den nacht van 16 op 17 October werd de Wezer door de Engelsche brik de Sylla gepraaid, die, ofschoon door de dappere ontvangst afdeinzende, echter op den 21sten, geholpen door nog een brik en het linieschip the Rippon, de Wezer bemagtigde, de bemanning krijgsgevangen maakte en naar Plymouth voerde, waar zij op de pontons geplaatst werden.

Na ongeveer twee maanden aan boord van de pontons te hebben doorgebragt, werd, na het bekend worden van de afschudding des Franschen juks, de bemanning van de Wezer uitgenoodigd, om zich onder de vanen des Prinsen van Oranje te scharen, en van der Aa was een der eersten die zich hiertoe aanbood; echter, nog te jong zijnde om als soldaat te dienen, werd hij als tamboer ingelijfd bij een korps Hollanders te Yarmouth verblijf houdende.

Met dit korps, later het 10de bataillon infanterie van linie geheeten, keerde van der Aa in Maart 1814 naar het vaderland terug, en werd weldra tot Kadet bevorderd.'

Dat is dus het hele verhaal. Hieronder nog een beschrijving van de tewaterlating van fregatten DE TRAVE en DE WEZER uit de 'Dagblad van het departement der monden van de Maas' van 18-05-1812.

[reiger]

Jaap, geweldig wat jij iedere  keer weer presenteert.
Ik heb er geen woorden voor.
Wat jij telkenmale voor deze site betekend is zoveel meer dan alleen maar het weten wanneer iemand geboren en/of overleden is.

 

[jdctoorn]

Ik ben zelf ook elke keer verbaasd over wat er boven water komt , maar ik vind het extra leuk als ik het op deze site kan neerzetten zodat deze vaak onbekende verhalen verteld kunnen worden. Ik vind het ook leuk dat jij elke keer weer het voorzetje kan geven en ook met extra informatie komt, Zo komen we ergens

Jaap

[Annemaart]

Nog wat aanvullingen op dit verhaal. Simon Arijnse de Graaf is mijn betbetbetbetovergrootvader en ik ben onderzoek naar hem aan het doen. In mei 1791 gebracht naar het Weeshuis na het overlijden van zijn moeder 20 oktober 1790. Ik ga uit van het Scheveningse weeshuis in de Keizerstraat 112, maar dit staat niet expliciet vermeld, alleen het bedrag dat door vader is ingelegd bij de weeskamer. https://hdl.handle.net/21.12124/279337098F2E4EDD86A105AE79B29704

het kan dat hij vrijwillig matroos was in Franse dienst, maar in Maart 1812 worden er 64 vissers uit scheveningen opgeroepen voor de dienstplicht, dus het kan ook dat hij daarbij heeft gezeten. Dit is terug te vinden in de op Delpher te vinden "Geschiedenis van Scheveningen" - een boek van J. C. Vermaas waarin overigens veel scheveningsers met naam en toenaam worden genoemd. https://www.delpher.nl/nl/boeken/objectsearch/pagejump?identifier=MMKB02:000119089:00007&page=1&cql%5B%5D=%28creator+exact+%22Vermaas%2C+J.C.%22%29&coll=boeken&resultsjump=1&rowid=1

Erg interessant. Hierin worden ook de namen van Arij de Graaf en Sijme de Graaf genoemd als krijgsgevangenen in april 1798 die uiteindelijk weer naar Scheveningen terugkeren, maar of dit Simon en zijn vader Arij is geweest kan ik niet met zekerheid onderbouwen.

In de engelse kranten zijn veel artikelen over de Wezer te vinden, o.a. bijgevoegde. De Wezer is met La Trave vertrokken vanuit Texel, kaapt een Russisch en een Zweeds schip, raakt zwaar gehavend in een storm en wordt uiteindelijk overmeesterd door de Engelsen. het schip wordt daarna begeleid naar Plymouth, waar het uiteindelijk wordt opgeknapt en aan de engelse vloot wordt toegevoegd. Op 9 december 1813 ook nog een bericht in de Sun vanuit Welsh Pool (Poole): "The Dutchmen lately taken on board the Weser frigate, passed through this town last night, to Llanfyllin; though pennyless, we did not let them do to bed supperless, or without beer, and we stuck the orange riband in their breasts. They sung God Save the Kind, pretty well, to the great annoyance of a French Gentlemen on parole here, whom they seem to hate most cordially."

In het National Archive in Londen liggen nog de papieren van de Wezer, die door de Britten netjes bewaard zijn. Ik ga volgende week tijdens mijn vakantie daar naar het archief om eens te kijken. Ik verwacht niet iets over Simon te vinden, maar sowieso mooi om zulke oude papieren door te mogen snuffelen.

Leuk detail overigens: Simons zus Bastiaantje is in 1800 getrouwd met een Jacques le Gras, die woont in Amsterdam vlak naast wat nu het scheepvaartmuseum is, maar toen 's Lands Werf was. Zijn zus heeft dus waarschijnlijk het schip gebouwd zien worden waarop haar broer uiteindelijk is overleden. Haar man Jacques was timmermansknecht en ik zou het helemaal fascinerend vinden als hij op de werf werkte, maar archieven van de werf zijn er niet helaas, dus ik denk dat ik dat nooit te weten zal komen.

[reiger]

Geweldig bedankt voor de aanvullende informatie.