Storm van mei 1860

[reiger]

Storm van mei 1860

- Bert van der Toorn:

Op 27 mei 1860, het was op de eerste pinksterdag, het stormde behoorlijk. De dag erna groeide de storm uit tot een orkaan.
Het Haagse Bos en de Scheveningseweg verloren meer bomen dan menigeen zich kon herinneren.
"Het Voorhout, nog voor weinige uren een lusthof, is als een ruine herschapen; er zijn aldaar meer boomen omgewaaid dan misschien bij eenigen storm te voren" meldde een krantenbericht van destijds.
Langs het strand van Scheveningen leden het Stedelijk Badhuis, hotel Garni, de `muziektempel' van de Vereeniging Zeerust en enkele villa's veel schade.
Voor het dorp strandde het Britse stoomschip Theresia waarvan de bemanning gered kon worden.
Gedurende de storm waren er van Scheveningen nog ruim vijftig visserspinken in zee.
Enkele pinken die terugkeerden brachten de tijding dat er op de kust tal van omgeslagen vrachtschepen, groot en klein, als wrakken langs de kust dreven.
Na het bedaren van de storm kwam van tijd tot tijd een pink in het zicht van de wal.
Bezorgde families spoedden zich daarop haastig naar het strand.
Een droevig voorbeeld daarvan was het aankomen van de pink `Vrouw Engeltje' van reder Dominicus Bruin met stuurman Benjamin Keus. Al spoedig herkende de wachtenden het rouwteken in de mast van de pink; het ontbreken van de pronkvaan.
Enkele gebaren van de schepelingen maakten duidelijk wie de omgekomene was.
Uit de wachtenden aan het strand maakte een vrouw zich los en vertrok om terug naar haar woning, aldus de plaatselijke berichten van destijds. Hoewel niet nadrukkelijk vermeld betreft het hier zonder twijfel de 44-jarige Adriana Pronk-Plugge. Haar man de 43-jarige Dirk Pronk was tijdens de storm voor Texel overboord geslagen en verdronken. Veel Scheveningse gezinnen verkeerde de dagen daarna dan ook in grote onzekerheid. Uiteindelijk werd duidelijk dat de orkaan aan 32 Scheveningse vissers het leven had gekost. De voorjaarsstorm van 1860 zou nadien blijvend de geschiedenis ingaan als de Pinksterstorm. De toenmalige meteoroloog Buys Ballot, oprichter van het KNMI, ijverde daarna voor het invoeren van een stormwaarschuwingsdienst welk in 1864 tot stand kwam.
De gebleven schepen De pink 'De Vrouw Maria Pronk' was 26 mei vanaf het Scheveningse strand ter visserij vertrokken. Kort na de storm werd de schuit ondersteboven op de `Bruine Bank' aangetroffen. Van de zeven bemanningsleden was niets te zien en ook daarna werd nooit meer iets van ze vemomen. Omgekomen waren de 40-jarige stuurman Klaar de Graaf, Nicolaas de Kraa, 40 jaar en zijn 14-jarige zoon Michiel, voorts Gerrit Spaans 42 jaar, Krijn Roeleveld 24 jaar, Jacob Toet 22 jaar en de 16-jarige Jacob Bruijn. De pink `De Goede Verwachting' van reder Dominicus Bruin was op 21 mei ter visserij vanaf Scheveningen vertrokken. Op de visgronden aangekomen werd nog een paar dagen in de nabijheid van een tweetal andere pinken gevist.
De stuurlieden daarvan, Johannes Bal en Teunis Keus, praaiden op 26 mei nog hun collega schipper Pronk. Toen echter op 27 mei het weer verslechterde geraakte het drietal pinken uit elkaar. Op de 30e mei, op zes uren afstand van de Eijerlandse gronden van Texel, werd `De Goede Verwachting, herkenbaar aan enige merktekens, ondersteboven aangetroffen. Uiteindelijk werd de schuit in het `Gat  vernomen. Omgekomen waren; de 23-jarige stuurman Nicolaas Minnekus Pronk, Dirk Spaans 53 jaar en zijn zoons Johannes en Arie, 31 en 13 jaar oud.
Daarnaast verdronken de 53-jarige Jan Zier den Heijer en zij'n zoons Aalbert-Gerrit en Arie, 27 en 17 jaar, evenals de 21-jarige Dirk Pronk.
De familie De Ruiter met het uitblijven van de pink `Prins Frederik der Nederlanden' moet de spanning ondraaglijk zijn geweest. Op deze pink was een groot deel van de familie De Ruiter en aangehuwden bijeen. Ook dit scheepje werd als wrak ondersteboven gevonden. De scheepsnaam was nog leesbaar en op een zwaard waren de initialen van de stuurman waar te nemen. Toen nog enkele herkenbare stukken van de pink op Texel aanspoelden was er geen twijfel meer. Omgekomen waren de 41 -jarige stuurman Minnekus de Ruiter, zijn twee zoons Arie en Teunis, 17 en 12 jaar en hun respectievelijke vader en grootvader de 63-jarige Teunis de Ruiter. Voorts de twee schoonzoons van de oude Teunis, de 36-jarige Zier Teunis Bronsveld en de 25-jarige Willem Ginder. Tenslotte nog de 24-jarige Cornelis de Jong. Voor de toen al zo zwaar getroffen echtgenoot en moeder Maria de Ruiter-De Jong zou het hierbij niet blijven. Nog tweemaal zou zij in die dagen van eind mei 1860 een jobstijding ontvangen.
Ook de pink 'Jacoba Elisabeth' van reder Pieter de Niet sloeg om op de visgronden gelegen boven Texel. Van deze schuit verdronken de 35-jarige Arie Simon Spaans en zijn 14-jarige zoon Arie. Voorts de 26-jarige Machiel de Jong en de 34-jarige Machiel de Ruiter. De laatste was eveneens een zoon van de verdronken Teunis de Ruiter en echtgenoot Maria de Jong.
Tenslotte de pink `Koopmans Welvaren' en eveneens van reder Pieter de Niet. Deze pink sloeg ook om in de storm waarbij de 50-jarige Cornelis Hanteveld en zijn 14-jarige zoon Arie verdronken. Voorts verdronken daarbij Jacob Roos en Leendert Spaans beide 20 jaar oud. De 20-jarige Teunis de Ruiter, opnieuw een zoon uit de zwaar getroffen familie De Ruiter, kon daarbij in eerste instantie nog worden gered. Maar kennelijk had de schuit zich gericht want gegevens wijzen er op dat Teunis de Ruiter op 31 mei alsnog door koortsen aan boord van de `Koopmans Welvaren' overleed, maar wel aan wal kon worden gebracht.
Samengevat had Maria de Ruiter-De Jong tijdens en kort na de Plnksterstorm dus haar man, drie zoons, twee kleinkinderen en twee schoonzoons verloren. Op 5 december 1869 overleed de weduwe De Ruiter-De Jong, op 72-jarige leeftijd. Zij stond aan het hoofd van een gezin dat nog grotendeels uit weduwen bestond.

(bron: met dank aan dhr. M. Toet, Oud Beijerland)

[reiger]

Misschien bij velen bekend. Maar wel aardig om een beeld te schetsen bij een storm op Scheveningen in die tijd.

Waarvan akte.

[Mies]

Bedankt voor dit verhaal wat ik niet kende.
Ik, Mischa Vinkestijn, ben nog niet zo lang bezig met stamboomonderzoek te doen naar mijn oma Adriana de Ruiter, 1900-1994. (Was getrouwd met Adrianus Vinkestijn).
Mijn oma was dochter van Teunis de Ruiter ( 24/8/1863-5/4/1943) die getrouwd was met Romilia Zijlstra.
Haar oma was Cornelia Teunisse de Ruiter (Hannie, 1835-1930) getrouwd met Willem Ginter die omgekomen is tijdens deze pinksterstorm van 1860.
Cornelia kreeg dochter met Willem Ginter en na overlijden van Willem Ginter,3 jaar later, zoon Teunis De ruiter in 1863, nog niet getrouwd toen met Jacobus Johannes de Mos. Maar wel de vader! Was dat een schande in die tijd vraag ik me af?
Ze trouwden in 1864 wel en kregen samen nog kinderen.
Alleen Teunis (1863) bleef de naam de Ruiter houden ipv eigenlijk de Mos! Mijn oma hoort dus eigenlijk niet de Ruiter maar de Mos te heten, wat bizar is.
Afijn, ouders van Cornelia Teunisse de Ruiter waren
Teunis Minnekusse de Ruiter (1797-1860) getrouwd met Maria Chiele de Jong. Overgrootouders en opa van mijn oma.
Deze Teunis is ook omgekomen in 1860 tijdens de pinksterstorm tezamen met meerdere familieleden etc.
Dus zeer "blij" mee met je gepubliceerde verhaal.
Zou leuk zijn als anderen mijn bericht lezen en wellicht verdere info mbt mijn familie hebben vanuit zowel de Ruiters kant als van de Mos en Ginters kant.
Foto's familieleden, schipfoto vd storm 1860 etc.

[reiger]

VissersNamenMonument Scheveningen
Verdronken tijdens de Pinksterstorm (1860)

Scheepsnaam Prins Frederik der Nederlanden
Scheepstype Pink
Datum toedracht 28 mei 1860
Stuurman Minnekus de Ruiter
Reder/Rederij J. Hoogenraad
Betrokkenen
35Zier Teunis Bronsveld
25Willem Ginter
24Cornelis de Jong
41Minnekus de Ruiter
16Arie de Ruiter
11Teunis de Ruiter

Toedracht
Door andere vissers werd de pink ondersteboven gezien waarbij op het zwaard van de naam van stuurman De Ruiter nog zichtbaar was. Op Texel spoelde delen van de pink aan.
* Arie- en Teunis de Ruiter zijn zoons van stuurman Minnekus de Ruiter. Voorts had Teunis een tweelingbroer Gijsbert
* Zier Teunis Bronsveld en Willem Ginder zijn zwagers van stuurman Minnekus de Ruiter

[reiger]

Willem Ginter, geb. Schev. (Gemeente ?s-Gravenhage) 22 dec. 1834, ovl op zee 28 mei 1860, zn. van Philippus Laurense en Arentje Teunisse Baak,

tr. ?s-Gravenhage 20 jan. 1858

Cornelia de Ruijter, geb. Schev. (Gemeente ?s-Gravenhage) 2 aug. 1835, ovl ald. 24 nov. 1930, dr. van Teunis Dominicusse de Ruiter en Maria Chiele de Jong; zij hertr. ?s-Gravenhage 3 aug. 1864 Jacobus Johannes de Mos.

[reiger]

Jacobus Johannes de Mos, geb. Schev. (Gemeente ?s-Gravenhage) 11 jan. 1838, ovl ald. 23 juli 1928, zn. van Teunis Huijbertse en Jannetje Jacobse de Niet,

tr. ?s-Gravenhage 3 aug. 1864

Cornelia de Ruijter, geb. Schev. (Gemeente ?s-Gravenhage) 2 aug. 1835, ovl ald. 24 nov. 1930, dr. van Teunis Dominicusse de Ruiter en Maria Chiele de Jong en wed. van Willem Ginter.

Uit dit huwelijk:

1. Teunis de Mos, geb. Schev. (Gemeente ?s-Gravenhage) 24 aug. 1863.

2. Johannes de Mos, geb. Schev. (Gemeente ?s-Gravenhage) 30 sept. 1864.

3. Johannes de Mos, geb. Schev. (Gemeente ?s-Gravenhage) 1865, ovl ald. 15 juli 1866.

4. Michiel de Mos, geb. Schev. (Gemeente ?s-Gravenhage) 6 maart 1866, ovl ?s-Gravenhage 16 nov. 1929.

5. Teunis de Mos, geb. Schev. (Gemeente ?s-Gravenhage) 6 juli 1869, ovl Rotterdam 19 jan. 1901.

6. Jacobus Johannes de Mos, geb. Schev. (Gemeente ?s-Gravenhage) 2 juli 1871, ovl ald. 27 sept. 1872.

7. Maria de Mos, geb. Schev. (Gemeente ?s-Gravenhage) 2 okt. 1873, ovl ald. 5 juli 1875.

8. Maria Cornelia de Mos, geb. Schev. (Gemeente ?s-Gravenhage) 20 sept. 1876, ovl ald. 9 sept. 1883.

9. Cornelia de Mos, geb. Schev. (Gemeente ?s-Gravenhage) 27 maart 1878, ovl ald. 30 mei 1878.

10. Cornelia de Mos, geb. Schev. (Gemeente ?s-Gravenhage) 28 okt. 1879, ovl ald. 24 dec. 1879.

NB Kind 1 is buitenechtelijk.

Waarvan akte.
 

[reiger]

Alle aanvullingen zijn welkom.