Oude leesboekjes

[Marretje]

In deze topic zal ik afbeeldingen van oude leesboekjes plaatsen.

[Marretje]

W.G. van de Hulst
 
Willem Gerrit van de Hulst werd geboren op 28 oktober 1879 te Utrecht.

Op zesjarige leeftijd verloor hij zijn vader. Het schoolhoofd stelde toen voor om Willem voor onderwijzer te laten leren. Zo volgde hij als dertienjarige de cursus Christelijke Normaallessen en behaalde in 1898 zijn akte.
Hij werd benoemd tot onderwijzer aan het Utrechtse volksschooltje waar hij als kwekeling opgeleid was. In 1913 werd hij hier hoofd der school.

Hij begon met schrijven voor de Nederlandsche Zondagsschool-Vereeniging: Van een klein meisje en een grote klok (1909) en Ouwe Bram (1909). In hetzelfde jaar verscheen Willem Wijcherts, dat hij publiceerde onder het pseudoniem Jan van Croese, afgeleid van de Croesestraat waar hij toen woonde, omdat drie boeken van dezelfde schrijver wel wat veel zou zijn.

Met het verschijnen van Jaap Holm en z'n vrienden, in 1910, was zijn naam als auteur van jeugdliteratuur in protestants-christelijke kring definitief gevestigd. Een gestage stroom kinderboeken volgde, meestal uitgegeven door de firma Callenbach in Nijkerk.
Populair waren ook zijn kinderbijbels. Hij schreef voor het christelijke onderwijs, in samenwerking met anderen, een methode voor beginners Lezen leren.

Bijzonder geliefd was de Rozemarijntje-serie, sinds 1933 in vijf delen verschenen. Zijn oudste zoon uit zijn tweede huwelijk, zijn eerste vrouw was na zes jaar huwelijk overleden, Willem Gerrit junior, illustreerde vanaf die tijd al zijn boekjes. Zijn grootste succes was het beeldverhaal In de Soete Suikerbol, dat in 1935/36 in dagelijkse afleveringen in het antirevolutionaire dagblad "De Standaard" verscheen.

In 1936 werd deze strip in boekvorm uitgegeven. In totaal zagen zeven deeltjes het licht, die tientallen herdrukken zouden beleven.
Voor het kleine kind schreef hij de 21 deeltjes van de serie Voor onze kleinen, verhalen over jonge kinderen, die spannend griezelend uit hun beschermde wereld stappen, waarin ze veilig terugkeren. Van deze serie zijn meer dan 1 miljoen exemplaren verkocht. Het eerste deeltje Fik, had de grootste oplage.

Tot aan zijn pensioenering bleef Van de Hulst in het onderwijs werkzaam.

W. G. van de Hulst overleed te Utrecht op 31 augustus 1963.

[Marretje]

W.G. Verhulst

[Marretje]

W.G. Verhulst

[Marretje]

J. Ligthart en H. Scheepstra 

Vertegenwoordigers van een pedagogische stroming van het begin van de vorige eeuw. Ook wel de nieuwe school genoemd.
Samen met W. Walstra ontwikkelden zij een methode voor de eerste leerjaren van het lager onderwijs.

Bij het schrijven van leesboekjes gingen Ligthart en Scheepstra uit van het gezin, vooral het arbeidersgezin, het is een idyllische wereld zonder sociale problemen.

Jan Ligthart werd geboren op 11 januari 1859 te Amsterdam, in een arm gezin. Hij werd later onderwijzer. In 1885 werd hij hoofd van een lagere school in Den Haag. Hier heeft hij zijn hele leven gewerkt en ontwikkelde hij de methode Het volle leven.

Ligthart overleed op 16 februari 1916 in Laag Soeren.

Hendricus Scheepstra werd op 17 maart 1859 te Roden geboren, en evenals Ligthart in een arm gezin. Ook hij volgde de opleiding tot onderwijzer. Hij werkte op een aantal lagere scholen en werd in 1894 benoemd tot leraar Nederlands en opvoedkunde aan de Rijkskweekschool te Groningen.

Scheepstra overleed op 8 mei 1913.

[Marretje]

J. Ligthart en H. Scheepstra

[Marretje]

Rie Cramer

Marie Cramer werd op 10 oktober 1887 in Sukabumi op Java geboren. Op haar negende jaar verhuisde zij naar Nederland.
Zij volgde een tekenopleiding in Den Haag op de Academie voor Beeldende Kunsten.

Het begin van haar lange carrière was Van meisjes en jongetjes uit 1906, een boekje met tekeningen en bijbehorende tekst.
Ze ontwierp toneeldecors, kostuums en aardewerk. Onder het pseudoniem Marc Holman schreef ze toneelstukken die haar in contact brachten met haar latere echtgenoot Eduard Verkade.
Voor volwassenen schreef ze verzetspoëzie, hoorspelen en romans.

Rie Cramer overleed op 18 juli 1977.

Illustraties maakte zij o.a. bij de sprookjes van Andersen, Perrault, Grimm en de Vertellingen uit 1001 nacht.
Heel bekend van haar zijn ook de serie boekjes over de jaargetijden: Lente - Zomer - Herfst - Winter, die voor het eerst tussen 1914 en 1920 verschenen. En natuurlijk de bekende Maandprentenboeken van elke maand afzonderlijk, verschenen in 1938 en 1939, en die inmiddels vele herdrukken hebben beleefd.

[Marretje]

Versje uit het boekje:

Wiesje, wil jij rijen,
Wil jij rijen gaan?
Jij en ik, wij beien,
Eéns de heele baan?

'k Zal jou wat vertellen:
Als je rijdt met mij,
Koop ik ulevellen
Voor ons allebei.

Maar rij jij met Pietje
Voor een derde keer....
Deel ik met Marietje
En 'k vraag jou nooit weer.

[Anneke]

Klaas Norel.

Klaas Norel werd op 9 november 1899 te Harlingen geboren.
Na enkele jaren als kantoorbediende gewerkt te hebben, werd hij na zijn militaire diensttijd, in 1920 journalist.
Zijn eerste verhaal verscheen in "De Wandelaar" van april 1932 getiteld "Zuiderzeevisschers dl. 1", in dat jaar zijn er nog 3 delen verschenen met dezelfde titel. Op 23 juni 1934 verscheen in "De Spiegel" zijn eerste verhaal met de titel "Die rijk willen worden". In 1935 verscheen zijn eerste boek "Land in zicht" bij uitgeverij Callenbach in Nijkerk, dat over de drooglegging van de Zuiderzee ging.
Tijdens de oorlog, was hij de eerste journalist die door de Duitsers gevangen werd genomen. Na zijn vrijlating dook hij onder en werkte mee aan het illegale Trouw. In die periode schreef hij zijn bekendste trilogie Engelandvaarders. Deze is ook in drie delen, in 1982, bij het Reformatorisch Dagblad als stripverhaal uitgegeven onder de titels: 1. Vogelvrij 2. In vuur en vlam en 3. Verzet en victorie.
Norel verwerkte veel informatie in zijn boeken, met name over de scheepvaart. Hij heeft veel reizen op allerlei soorten schepen gemaakt, wat hij ondermeer benutte in Trilogie van de scheepvaart, die bestaat uit Van Doggersbank tot Barentszee, Op de grote vaart en Bij de marine.
In totaal verschenen er na de oorlog nog ongeveer honderddertig boeken.
In 1971 is Norel omgekomen bij een auto-ongeluk.

Ook verschenen van Norel:
Land in zicht, 1935
Drie op een schots, 1939
Engelandvaarders, 1945
Strijders, 1946
Verzet en victorie, 1947
Scheepsmaat Woeltje, 1948
Trilogie van de scheepvaart, 1946-1956
Hertevoet en Zilveroog, 1956
Varen en vechten, 1961
Vliegers in het vuur, 1963
Zeevaarders en kooplieden, 1967-1970
en vele, vele anderen....

[Marretje]

Leonard Roggeveen

Leonard Roggeveen werd op 2 maart 1898 te Schagen geboren.
Hij behaalde in 1916 zijn onderwijzersdiploma en werkte later als onderwijzer in 's Gravenzande, Leiden en Den Haag. Hier werd hij in 1941 benoemd tot hoofd van een lagere school.

Hij was een actief man. Schreef vele kinderboeken en poppenkastverhalen, die hij zelf uitvoerde. Ook gaf hij lezingen en schreef hij een toneelstuk ter gelegenheid van het huwelijk van Prinses Juliana en Prins Bernhard. Hij trad ook een aantal jaren op, samen met leerlingen uit zijn zesde klas, voor het radioprogramma De schoolbel.
In 1952 werd hij wegens hartklachten afgekeurd voor het onderwijs.

Leonard Roggeveen overleed op 22 juni 1959.

Werk:
Roggeveen schreef meer dan honderd jeugdboeken. Hij stelde ook in samenwerking met anderen een aantal lees- en taalmethodes voor het lager onderwijs samen, zoals de seriesPiet en Nel en Vogelvlucht.
 
Voor de boekenreeks Daantje, maakte hij in het begin zelf de illustraties.

In 1927 verscheen zijn eerste en bekendste jeugdboek: De ongeloofelijke avonturen van Bram Vingerling. Andere boeken die tot dit genre behoren zijn: Het zonderlinge testament (Ook als hoorspel uitgezonden voor de VARA radio op zondagmiddag) en Het geheim van het oude horloge. 1928

Roggeveen werd in zijn tijd beschouwd als een van de beste schrijvers van jeugdboeken.

[Marretje]

Leonard Roggeveen

[Marretje]

Leonard Roggeveen

[Marretje]

Christiaan Frederik van Abkoude

Christiaan Frederik van Abkoude werd op 6 november 1880 te Rotterdam geboren. Hier groeide hij op, in dezelfde volksbuurt als Pietje Bell, waar zijn vader een barbierszaak had. Hij mocht de kweekschool volgen en was vanaf 1901 onderwijzer op een volksschool.

Hij trouwde met Johanna Alida van Wijk en zij kregen drie zoons.
In de periode dat hij voor de klas stond (slechts een paar jaar), schreef hij zijn eerste jongensboeken, die allen werden uitgegeven door P. Kluitman te Alkmaar. Vanaf 1910 wijdde hij zich geheel aan de journalistiek.

Tijdens de mobilisatie van 1914 schreef hij zijn grote succes "Pietje Bell of de lotgevallen van een ondeugenden jongen.". Dit verhaal strookte volstrekt niet met de toen geldende opvoedkundige opvattingen, doch genoot het, mede door de guitige illustraties van Jan Rinke, spoedig grote populariteit.

Met de opbrengst van het boek kon hij zijn grote droom verwezenlijken: emigreren naar Amerika, waar hij altijd is gebleven, zonder ooit in Nederland terug te zijn geweest.

Onder de naam C.F.Winters werkte hij er als pianist en poppenkastspeler. Daar schreef hij ook de zeven vervolgdelen van Pietje Bell. Op gevorderde leeftijd was hij hoofd van een distributiecentrum van dagbladen en tijdschriften in het Californische Alameda. Zijn belangstelling voor de wereld van het kind heeft hij nooit verloren; op hoge leeftijd schreef hij nog kindertoneelstukken, waarvan hij de uitvoering zelf regisseerde.

Op 2 januari 1960 is van Abkoude in Portland, Oregon, overleden.

[Marretje]

Christiaan Frederik van Abkoude

[Marretje]

Christiaan Frederik van Abkoude

[Marretje]

Cornelis Johannes Kieviet

Cornelis Johannes Kieviet werd geboren in de Haarlemmermeerpolder, het huidige Hoofddorp, op 8 maart 1858.
Zijn vader werkte als timmerman-aannemer. Het gezin had elf kinderen, waarvan Cornelis Johannes het tiende was.

Door het plaatselijke schoolhoofd werd Cornelis opgeleid om op 16 jarige leeftijd de kweekschool te kunnen bezoeken. In 1877 werd hij benoemd tot hulponderwijzer in Vijfhuizen. Later werkte hij ook in Lisse, Den Haag en Ettersheim (N.-H.). In 1903 werd hij benoemd tot schoolhoofd in Zaandam.

Intussen legde hij zich toe tot het schrijven van kinderboeken. Als eerste verscheen in 1890 De twee neven, in 1891 gevolgd door Uit het leven van Dik Trom dat pas, omdat het op weerstand stuitte door Kieviets bespotting van het gezag (veldwachter Flipsen), in 1892 door P. Kluitman werd uitgegeven. Pas de tweede druk in 1899 werd, mede door de fraaie illustraties van Johan Braakensiek, een groot succes.

Hierdoor aangemoedigd schreef hij nog vijf vervolgdelen:
De zoon van Dik Trom, 1907
Toen Dik Trom een jongen was, 1912
Dik Trom en zijn dorpsgenoten, 1920
Het tweede boek van Dik Trom en zijn dorpsgenoten, 1923
Avonturen van Dik Trom, 1931

Vanaf 1938 zijn de avonturen van Dik Trom verscheidene malen verfilmd. Eerder werden er ook toneelbewerkingen door amateurtoneelgezelschappen over Dik Trom opgevoerd.
Kieviet werd niet alleen bekend door Dik Trom, hij schreef ook tal van avonturenboeken, (De club van Zessen Klaar, 1898) en historische boeken, (Het slot op den Hoef, 1897).

Na de dood van zijn vrouw, in 1917, verliet hij het onderwijs en vestigde zich in Wassenaar waar hij tot zijn overlijden, op 12 augustus 1931, doorging met het schrijven van boeken, waarvan er totaal 48 in druk verschenen.

In Hoofddorp kreeg Dik Trom een eigen museum. Hier ook bevindt zich, sinds 1973 op het Marktplein, het karakteristieke beeld van Dik Trom omgekeerd zittend op een ezel.

[Marretje]

C. Joh. Kieviet

[Marretje]

C. Joh. Kieviet

[Gina]

Marretje, wat leuk dit, zelf spaarde ik de boekjes van Marieke...
Die zijn ooit allemaal verloren gegaan....mag geen reclame maken, maar Op Marktplaats
heb ik er weer een paar gevonden...zal er een foto van maken...erg leuk dit 

Leuk dat stukje over Verhulst...of van der Hulst?
wat zal Anneke in haar sas zijn...ik heb afgelopen zondag,
nog wat oude boekjes van Verhulst meegenomen voor haar.
Die had ik weer van een oude schoolvriendin...

[Anneke]

Ik heb ze nu bijna allemaal, dus die reeks "Voor onze kleinen".

Heb op de boekenplank ook een hele reeks van de Pim Pandoer serie.
Jongensboeken zijn leuk om te lezen.

Ook heb ik een aantal boeken van Pim Hofdorp, schreef detective-romans
over Den Haag en Scheveningen.

Gina, nog bedankt hè voor die boekjes...!!!!!

[Anneke]

Dit is em..!

Maar alle andere boeken van hem zijn erg leuk om te lezen
omdat het in Den Haag afspeelt en daarom zo herkenbaar.

[Marretje]

Marretje, wat leuk dit, zelf spaarde ik de boekjes van Marieke...
Die zijn ooit allemaal verloren gegaan....mag geen reclame maken, maar Op Marktplaats
heb ik er weer een paar gevonden...zal er een foto van maken...erg leuk dit 

Leuk dat stukje over Verhulst...of van der Hulst?
wat zal Anneke in haar sas zijn...ik heb afgelopen zondag,
nog wat oude boekjes van Verhulst meegenomen voor haar.
Die had ik weer van een oude schoolvriendin...

Ik ben juist op het idee gekomen toen jij die boekjes aan Anneke gaf. 

[Willem.N]

uit deze boekjes heb ik leren lezen in de eerste klas!

Vind ze nog steeds leuk,Een beetje nostalgie mag wel toch? 

ik er onlangs  6 van deze serie aan mijn zus gegeven.

[Willem.N]

  in de Kringloopwinkels vind je deze boekjes nog wel eens!

[Anneke]

Ja leuk hè Willem die oude leesboekjes, Gerdientje heb ik.

Ik kan die Daantjes boeken ook nog goed herinneren
van de lagere school.
Boekjes kon je ook lenen uit de bibliotheek van school en dan
in één ruk uitlezen.